نور محمّد نور کپور تھلوی ۔۔۔ اردو تے پنجابی زبان دے اک ممتاز شاعر سن ۔۔۔اوہناں اپنی پنجابی شاعری وچ وطن دی محبّت وچ بے شمار نظماں لکھیاں نیں ۔۔۔اوہناں دی شاعری وچ حب الوطنی ، دیس پیار تے پاکستانیت دا رنگ بڑا اگھڑواں اے ۔۔۔۔محبّت اک فطری جذبہ اے ۔۔محبّت دی منگ ایہو ای اے پئی بندہ جیہدے نال محبّت کرے ، اوہنوں اپنی جان توں وی بہتا سوہنا سمجھے ۔۔۔۔ انسان جیس دھرتی تے رہندا اے ۔۔جیہدی بدولت اوہنوں عزت، شہرت تے دولت نصیب ہندی اے تے جیہڑا وطن اوہدی پچھان تے شناخت بنیا ۔۔اوہدے نال ایہدا ہر وسنیک دلوں بجانوں پیار تے محبّت کردا اے ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
نور محمّد نور کپور تھلوی اک محب وطن شاعر دے روپ وچ کھل کے سامنے آؤندے نیں ۔۔اوہناں دی ہر شعری صنف وچوں وطن دی واشنا محسوس کیتی جا سکدی اے ۔۔۔اوہناں نے ایس وطن نوں اپنے سامنے بن دیاں ویکھیا ۔۔۔اوہناں نوں احساس اے بھئ ایہہ خطہ بڑیاں محنتاں تے قربانیاں نال حاصل کیتا گیا اے ۔۔۔۔۔۔۔۔۔زمین دے ایس خطے نوں حاصل کرن واسطے ساڈے بزرگاں نوں جان و مال تے عزتاں دیاں نہراں بہانیاں پئیاں سن ۔۔۔۔۔۔۔۔۔سانوں ایس سوہنے دیس دے ذرے ذرے نوں آفتاب سمجھنا چائیدا اے پئی ساڈے کسے عمل نال وطن دی محبّت دا آبگینہ مجروح تے نہیں ہو ریہا اے ۔۔۔۔۔۔
نور محمّد نور کپور تھلوی ہوراں نوں وطن دے ذرے ذرے نال انتاں دا پیار اے ۔۔۔۔۔اوہناں دنیا دی سب توں وڈی ہجرت وچ وطن دی منگ کرن والیاں نوں خون دیاں ندیاں تے عزتاں دیاں قربانیاں دیندیاں ویکھیا سی ۔۔۔۔30/ ورھیاں دے گھبرو دیاں اکھاں وچ اوہ خونی منظر اوہدی روح نوں ہمیش تڑفاندے رہے نیں ۔۔۔اونہاں نوں آزادی دی نعمت دوان والے قائد اعظم نال وی انتاں دی عقیدت سی ۔۔۔۔۔۔اوہ اپنیاں نظماں وچ قائد اعظم نوں تھاں تھاں سلام عقیدت پیش کردے نظریں آؤندے نیں ۔۔۔۔اوہ اپنی حیاتی وچ وی اپنی عام گل کٹھ وچ وی قائد اعظم دا ناں بڑی عقیدت نال لیندے ہندے سن ۔۔۔۔۔۔۔۔۔
راقم (اظہار احمد گلزار ) نے کئی واری اوہناں نوں قائد اعظم دے خلاف گل سن دیاں اوہناں نوں جذباتی ہندیاں ویکھیا اے ۔۔اوہناں دا آکھنا سی پئی اجیہے قائد بھاگاں والیاں قوماں نوں ای نصیب ہندے نیں ۔۔۔۔جیہڑے اپنا تن ، من ،دھن اپنے وطن تے وطن دے وسنیکاں توں قربان کر دیندے نیں ۔۔۔وطن نال محبت انسان دی جبلت وچ جمن توں مگروں ای پیدا ہوجاندی اے ۔۔۔۔۔ایہہ اک فطری جذبہ اے ۔۔جیہڑا نہ صرف انساناں وچ سگوں چرند ، پرند تے ہر طراں دی ساہ لین والی مخلوق وچ پایا جاندا اے۔۔۔۔۔۔۔۔ہر انسان نوں اپنی جدی تھاں نال بہت عقیدت ہندی اے ۔۔۔۔۔نور محمّد نور کپور تھلوی ہوریں وطن دی محبّت وچ ڈب کے ایہدے کھیتاں ، کھلیاناں ، فصلاں ،باغاں ، ندیاں ، نہراں ، ۔۔۔۔ایھدیاں صنعتاں تے کارخانیاں دی سلامتی لئی دعاواں کر دے نظریں آوندے نیں ۔۔۔۔۔
(تھلے نور محمّد نور کپور تھلوی دیاں وطن دی محبّت وچ ڈبیاں نظماں نذر قارئین کیتیاں جا رہیاں نیں ) ملاحظہ فرماؤ ۔۔(اظہار احمد گلزار )
تک تک کے ایس نوں سڑن جیہڑے
اوہناں ویریاں انت برباد ہونا
ایھنے ہاڑ سیال وچ شاد ہونا
چھولے ، مکی ، کپاہ تے کنک جھونا
وافر جم دا ایتھے کماد رہنا
ایس ملک نوں تھاپنا رب دی اے
نور ایس دیس نے سدا آباد رہنا
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
ایہہ خطہ ساڈی لویری ایہدا ہرا رکھے رب لیوا
ددھ مکھن دی ٹوٹ نہ آوے جے ایہدی کریے سیوا کر محفوظ لوؤ سرحداں جیوں مندری وچ تھیوا
بہہ کے فیر مزے تھیں کھاؤ جنّت دا ہر میوا
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
شہرہ آفاق نظم : "آزادی"
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
شاعر : نور محمّد نور کپور تھلوی
راہے راہے لگے جاندے بندے اک مست نوں
واج مار پچھیا میں چودھویں اگست نوں
اج دا دیہاڑا بڑا خوشی دا دیہاڑا اے
جھنڈا جے نہ چاڑھیا تے کم بڑا ماڑا اے
سن کے اوہ میری گل ڈھائیں مار رو پیا
اکھیاں چ ڈکیا سی نیر جیہڑا چو پیا
کہن لگا سینے وچ یاداں نیں پرانیاں
چیتے نہ کرا توں مینوں بیتیاں کہانیاں
ایسے دن پنڈ میری ماں وڈھی گئی سی
بھین میری دھکے نال گھروں کڈھی گئی سی
کیتے میرے باپ دے سی نکے نکے ڈکرے
بول دے سی ویری جیویں بک دے نیں بکرے
دشمناں نے تیل پا کے گھر ساڈا ساڑیا
پتا نہیں سی کیمپ وچ مینوں کہنے واڑیا
بلماں دے پھٹ میرے پنڈے اتے ست سی
باہاں دونویں بھجیاں تے ٹٹی ہوئی لت سی
چالی سال ہوئے چیتا اجے وی نہیں بھلدا
جدوں یاد آوے نیر اکھیاں چوں ڈلھدا
سڑ دے سی کوٹھے موت نچدی سی ویڑھیاں چ
مسلمان پھس گئے سی بڑے اوکھے پھیڑیاں چ
عزتاں بچان لئی کیہہ کیہہ کیتیاں تیاریاں
کھوہاں وچ چھالاں مٹیاراں نیں چا ماریاں
پورے پورے ٹبر غارت ہوئے ایس ونڈ وچ
بھلا ہووے اوہدا جہنے زہر پائی کھنڈ وچ
تن جون تک پنجاب پاکستان سی
گھر بار چھڈنے دا سان نہ گمان سی
لوکاں نوں جے آگو لیندے پہلے اعتماد وچ
کر لیندے بندوبست تھوڑی جہی میعاد وچ
وسوں دے تبادلے دی گل کسے کیتی نہ
ویتی فیر سراں اتے جیہڑی کدے ویتی نہ
گھریں بیٹھے کئیاں نوں ایہہ مل گئیاں نعمتاں
کٹیاں نہ جنہاں کوئی سفر دیاں زحمتاں
جشن اوہ منان جنہاں لٹاں ماراں کیتیاں
غیراں دیاں مجھاں دیاں دھاراں جنہاں پیتیاں
اینی گل پکی اے پئی جیوندا میں ضرور آں
اوتھے وی مجور ساں تے ایتھے وی مجور آں
فیر وی جے کہنا ایں تے جھنڈا میں چڑھا دیاں
سینے والی اگ نوں میں ہور وی بھخا دیاں
انج لگے جویں اسیں مردیاں نوں بھل گئے
بھنگھڑا جنازیاں تے پاؤن اتے تل گئے
اج وی ہزاراں دھیاں پوربی پنجاب وچ
ہندو سکھ بن کے نیں وسدیاں عذاب وچ
اج وی اڈیک دیاں اپنے اوہ ویراں نوں
پا پا کے اؤنسیاں تے گن دیاں لکیراں نوں
ماں باپ اوہناں نوں وی اج یاد آوندا اے
اج دا دیہاڑا گھٹا اونہاں سر پاؤندا اے
رجھ گئے اوہ کھان اتے کھنڈ اتے کھیراں نوں
کہیڑا لیاوے سکھاں کولوں مھیداں تے بشیراں نوں
اوہدی ایس گل تے میں ہو گیا حیران سی
خوش کیویں ہنڈا جیہڑا اندروں ویران سی
بھین یاد آؤندی سی تے پیو چیتے آؤندا سی
مائی دا خیال اوہنوں غماں وچ پاؤندا سی
نور ایہنوں چھڈ ایہدے اپنے ای حال تے
گلاں سبھے ہوندیاں نیں بوجھے وچ مال تے
جوڑ جوڑ قصے کاہنوں ایس نوں سناندے او
خوشی کیہڑی ہوئی جیہدا جشن ایہہ مناؤندے او
اج دے دیہاڑے تسیں یاد کرو مویاں نوں
قبراں دے تھاں لبھے ٹبیاں تے ٹویاں نوں
……………………………………………………………………….
(2) نظم۔ ۔"پنجاب دا ونڈ ویلا "
*نور محمّد نور کپور تھلوی ۔۔دی شہرہ آفاق اک ہور پنجابی نظم
"پنجاب دا ونڈ ویلا"۔۔۔(اک تاثر)*
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
بھڑ کے سی دیوے جنگ دے
تھاں تھاں تے بھانبڑ اگ دے
دشمن نے تیغاں کھچیاں
سڑکاں تے لاشاں وچھیاں
معصوم بچے ولکدے
پھر دے لہو وچ تلکدے
لے کے اجل توں پرچیاں
سینے چ کھبیاں برچھیاں
مانواں نوں غنڈے لے گئے
آساں دے کوٹھے ڈھے گئے
پیواں نوں پتر چھڈ گئے
رشتے نوں اکا وڈھ گئے
بھیناں توں بھائی بچھڑے
پھر نہ ملے جو بچھڑے
جیوندے سی جو بے حال سی
گھمدا سراں تے کال سی
مرنوں وی پرلے پار سی
بے آسرا بے یار سی
مٹیار کڑیاں روندیاں
ویراں نوں کر کے یاد سی
سی وال سر دے کھوندیاں
عصمت ہوئی برباد سی
دریا دا پانی تیز سی
اک ہڑھ قیامت خیز سی
ڈر نال کنب دی روح سی
دریا وچ گڈے رڑھ گئے
دل ساریاں دے کڑھ گئے
لاشاں سی پئیاں پھلیاں
چہرے تے یاساں دلھیاں
اکھاں انہاں دیاں کھلیاں
پر سکیاں سن بلھیاں
اوہناں نوں خورے اجے وی
کوئی آس سی امید سی
اکھاں نوں کھلا رکھ کے
منظور کس دی دید سی
اک معجزے دے منتظر
اوہ مر گئے آشفتہ سر
کہنوں سی ایتھے فرصتاں
آئیاں نہ کتیوں نصرتاں
جتھے تے جتھا آوندا
نعرے تے نعرہ لاوندا
منڈی چوں چگدا مال نوں
کمزور نوں بے حال نوں
ایہہ ناتواں سن قافلے
منڈی سی غنڈیاں واسطے
دھکے نال کڑیاں چکدے
ہر طرف پھر دے بک دے
غیراں دیاں بے رحمیاں
جاناں سی سبھے سہمیاں
بھارت دے وچ برباد سی
واہگے توں پار آزاد سی
ایہہ کس طرح دا کھیل سی
عقل بنی ہوئی ریل سی
ریلاں دیاں اسواریاں
قیدی سی قسمت ماریاں
اک ریل ایتھے لٹ لئی
کوئی ریل اوتھے لٹ لئی
لوکاں تے قیامت ٹٹ پئی
انسانیت دی ریل دی
جڑھ مڈھوں رکھ کے پٹ لئی
خوشیاں سی ہندوستان وچ
سی جشن پاکستان وچ
پنجاب دے وچ سوگ سی
جاناں نوں لگا روگ سی
هنجوواں نال بھجے نین سی
کئیاں نے پاۓ وین سی
کیمپاں چ آ کے بہہ گئے
جو مرن کولوں رہ گئے
کجھ لبھ پیا کجھ کھو گیا
پنجاب ٹوٹے ہو گیا
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
بحوالہ: "کلیات نور " ۔۔(پنجابی شاعری)
نور محمّد نور کپور تھلوی
صفحہ : 148
سن اشاعت :2002
مرتب : ڈاکٹر اظہار احمد گلزار
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
(3) ۔۔نظم۔ ۔۔۔۔۔۔۔"قائد اعظم "
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
اک بیڑی ڈبل غلامی دی مسلم دے پئی سی پیراں وچ
سب خوشیاں ڈبیاں ہوئیاں سن ہندو انگریز دے قہراں وچ
جد کشتی ساڈی ڈول دی سی دریا دیاں خونی لہراں وچ
جد مسلم لبھدا پھردا دا سی اک رہبر نوں سب شهراں وچ
توں مل گیا حالت بدل گئی ٹھنڈ پے گئی گرم دوپہراں وچ
توں آب حیات رلا دتا ماضی دیاں مہلک زہراں وچ
باغاں وچ تازہ پھل کھڑ پے' جل آ گیا سکیاں نہراں وچ
اج شکر خدا دا وسدے آں اسیں سارے لہراں بحراں وچ
توں ٹکڑے ٹکڑے دھاگے نوں فولاد دی تند بنا دتا
کمزور تے کھلرے بندیاں نوں لوہے دی کندھ بنا دتا
کیہ پڑھ کے خورے دم کیتا ذرے ذرے نوں چند بنا دتا
اک بے حس قوم نوں قائد نے فر غیرت مند بنا دتا
جو کیتے قول سی نال ترے افسوس اسیں نہ پال سکے
توں جو کجھ سانوں دے گیا سی ،اسیں اس نوں نہ سنبھال سکے
رہزن نوں رہبر سمجھ لیا سی اسیں جان نہ اس دی چال سکے
جنہاں صدیاں کٹھیاں رہنا سی ، اوہ کٹ نہ پچی سال سکے
بے شک ایہہ دین خدا دی اے پر شامل ہے امداد تری
جد تک ایہہ دنیا قائم ہے ، قائم ای رہو گی یاد تری
کجھ عقلوں وانجے کہندے نیں ، نہیں پاکستان ایجاد تری
اے قائد اس نوں معاف کریں ، نا خلف ہے ایہہ اولاد تری
جے پاکستان نہ بن جاندا تاں حال اساڈا کی ہندا
ہندواں دی سخت غلامی وچ بس شودر وانگوں جی ہندا
کھانے نوں ل خت دل ملدا ، اتے خون جگر دا پی ہندا
بن مجنوں پھر دے جنگلاں وچ نہ پھٹیا دامن سی ہندا
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
(4) ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔دوہڑے
میں قربان قائد توں جاواں جس پاکستان بنایا
اسیں قدیم غلام نمانے ساڈے سر تے تاج رکھایا
ہو حیران گیا جگ سارا اوہنے معجزہ کر دکھلایا
قید فرنگ توں ملی آزادی ہویا رتبہ دون سوایا
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
ہن نہ ہور وچار وچارو اس دیاں خیراں منگو
پاکستان دے رنگ وچ سارے اپنے آپ نوں رنگو
پاکستانی ہوون اتے فخر کرو نہ سنگو
دیس مخالف ہووے جیہڑا اوہنوں سولی ٹنگو
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
ایہہ خطہ ساڈی مجھ لویری ایہدا ہرا رکھے رب لیوا
دوھ مکھن دی ٹوٹ نہ آوے جے ایہدی کریے سیوا
کر محفوظ لوؤ سرحداں ، جیویں مندری بچ تھیوا
بہہ کے فیر مزے تھیں کھاؤ جنّت دا ہر میوہ
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
نظم۔ ۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔"میرا دیس "
دیس ہے میرا پاکستان
جیہدی سب توں اوچی شان
جیتھے نہ رزق دا ٹوٹا
خوش وسدا ہے نکا موٹا
ایتھے نہ کوئی وڈا چھوٹا
نہ کوئی رعیت نہ سلطان
ایھدیاں اٹاں دا میں گارا
ایہہ سونا تے میں سنیارا
مریاں اکھاں دا ایہہ تارا
ایہو میرا مان تران
دیس ہے میرا پاکستان
ہر دم رب دا نام دھیاوے
دساں نوہاں دی کر کے کھاوے
کسے کولوں نہ منگن جاوے
ایتھے دا مزدور کسان
دیس ہے میرا پاکستان
عالمی امن دے اسیں پچاری
ساڈی ظالم نال نہ یاری
یار سجن توں جاوے واری
ایتھے دا ہر اک انسان
دیس ہے میرا پاکستان
رب سچا رکھوالا اس دا
بول ہمیشہ بالا اس دا
نور سدا متوالا اس دا
وارے اپنا جی تے جان
دیس ہے میرا پاکستان
جگ جگ شالا رہیں آزاد
ویری رہن ہمیش ناشاد
ہرے بھرے تے رہن آباد
تیرے کھیت اتے کھلیان
دیس ہے میرا پاکستان
جس دی سب توں اچی شان
( کلام/ نور محمّد نور کپور تھلوی )
“
