چیتے ای اربانو گومث، ڈان اربانو دا پُتر، دیماس دا پوترا جیہڑا مذہبی سنگیت منڈلی دی پردھانی کردا تے دُکھی فرشتے دے ہاڑے گاؤندیاں وبائی نزلے نال پورا ہو گیاسی۔ کجھ ورھے پہلاں ،ایہہ ای کوئی پندرھاں کو ورھے۔یاد ای اسیں اوہنوں دادا آکھدے ساں کیونجو اوس دے دُوجے پُتر فید نسیو گومث دیاں دوبڑیاں چنچل کُڑیاں سن،اِک کالی تے چھوٹے قد دی جیہنوں اسیں نک چڑھی آکھ کے چھیڑدے ساں۔ دُوجی جیہڑی چوکھی لمی سی تے اوہدیاں اکھیاں نیلیاں ہوون پاروں ایہہ وی کہیا جاندا سی کہ اوہ اوہدی نہیں۔جیکر تینوں اوہدے بارے ہور جانن دی لوڑ اے تاں اوہنوں ہِڑکیاں لگیاں رہندیاں سن۔یاد ای اوہدی وجہوں پسوڑی پے گئی سی جدوں محفل سِکھراں اُتے سی اوہنوں ہِڑکیاں شروع ہو گئیاں سن۔انج جاپدا سی جیویں اِکو پل وچ رو تے ہس وی رہی ہووے،اودوں اوہ اوہنوں باہر لے گئے تے تھوڑے جیہے پانی وچ کھنڈگھول کے دتی تے فیر اوہ کجھ ٹھیک ہوئی۔اوس لوسیو چیکو نوں جیہڑا شراب خانے دا مالک سی اِک ویاہ وچ پھٹڑ کر دتا سی۔اوہ لبراڈو دا رہن والا سی جتھے دریا دے کنڈھے ٹوڈولو دا کوہلو اے، السی دے بیاں چوں تیل کڈھن لئی۔یاد ای اوہ اوہدی ماں نوں بیگن کہندے سی۔کیوں جے اوہ ہر ویلے کسے نہ کسے اوکھیائی وچ پھسی رہندی سی۔ ہرواری اوہدی اوکڑبال جمن تے جا مُکدی۔اوہ کہندے اوہدے کول واہوا روپئے سن پر اوہ سارے دے سارے بالاں دے کفن دفن وچ لگ جاندے۔ کیونجو اوہدے بال جمدیاں سار ای مر جاندے سن۔ اوہ ہر واری اوہناں لئی دعا دی محفل دا بنھ سُبھ کردی سی تے سنگیت نال دفناؤن قبرستاں لے جاندی تے مُنڈیاں دی اِک منڈلی حمداں تے نعتاں گاؤندی تے اوہ گاؤن کجھ انج ہوندا۔….. میں تیرے سپرد کردی ہاں، میریاربا،اِک ہور ننھا فرشتہ …..۔ ایہناں خرچیاں نے اوہنوں غریب کر دتا۔ہر واری کفن دفن اُتے چوکھی لاگت آؤندی۔ کیونجو ہر واری اوہ پُھوڑھی اُتے آؤن والے سارے جیاں لئی شراب دا بندوبست کردی۔اوہدے صرف دو ای بال زندہ رہے۔ اربانو تے نتالیاجیہڑے جنم توں ای چوکھے لسے سن۔ اوہ اپنے بالاں نوں وڈا ہوندا نہ ویکھ سکی کیونجو اوہ چھیکڑلے بال نوں جمن ویلے مر گئی۔ اوس ویلے اوہدی عمر گھٹ ودھ پنجاہ ورھے سی۔
توں اوہدے بارے ضرور جانُوہوویں گا کہ اوہ بڑی لڑاکی سی جیہڑی ہمیشاں بازار وچ چیزاں ویچن والیاں نال وِتکرا کرن لگ جاندی جدوں اوہ ٹماٹراں دا بہتا بھاء منگدیاں۔اوہ چیک چہاڑا پا دیندی تے آکھدی پئی اوہ اوہنوں لٹنا چاہوندیاں نیں۔اوڑک جدوں اوہ غریب ہو ئی، توں ڈِٹھا ہوسی کہ اوہ کُوڑے دے ڈھیر توں کھان پین والیاں شیواں جیہناں وچ بچے کھچے گنڈھیاں دیاں بُھوکاں، ساویاں پھلیاں تے اُبلے مٹراکٹھے کردی تے کدے کدائیں اوہنوں گنے دی مٹی لبھ جاندی جیہدے نال اوہدے بالاں دا مونہہ مِٹھاہو جاندا۔ اوہدے دو ای بال سن جیویں میں دسیا اے۔صرف دو ای جیوندے بچ گئے۔ اوس توں بعد اوہدا کجھ پتہ نہ لگا۔
اربانو گومث گھٹ ودھ ساڈا ہانی سی ،ایویں کجھ مہینے وڈا ،ٹاس دا ماہرکھڈاری تے ٹھگی کرن والا۔ چیتے ای اوہنے سانوں مہکاں بھرے پُھل ویچے سی تے اسیں لے لئے سن جدوں کہ کِناں سوکھا سی پہاڑیاں توں کھوہ کے لیاؤنا۔اوہنے سانوں امبیاں ویچیاں سن جیہڑیاں اوہنے سکول دے احاطے وچوں توڑیاں سن تے مرچاں دُھوڑے مالٹے جیہڑے اوس سکول دے گیٹ توں دو روپئے مُل بھر کے خریدے تے سانوں اگانہہ پنجاں وِچ مڑھ گیا سی۔اوہنے لاٹریاں دیاں رسیداں تے سارا کوڑ کباڑبِلے لایا جیہڑا اوہ جیباں وِچ لئی پھردا سی،بلوریں بانٹے، ڈھکن، لاٹُو، تے ہرے بینڈے جیہناں دے پیراں نوں تُسیں دھاگہ بنھ دیندے او، تاں جو اُڈ کے اوہ بہتے دُور نہ ٹُر جان۔
یاد ای اوہنے ساڈے کولوں ہر ودھیا شے ماٹھ لئی سی۔
اوہ ناتشیتو ریبیرودا بھنوجاسی ، اوہی ناتشیتو جِس دا دماغ ویاہ توں بعد کمزور ہو گیا سی۔ تے اوہدی گھر والی آئناس نے گھر دا خرچہ ٹورن لئی وڈی سڑک اُتے جُوس دا ٹھیلا لا لیا سی جدوں کہ ناتشیتوسارا دن مینڈولین اُتے بے سُرے گیت گاؤندا رہندا جیہڑا اوہنے ڈان ریفو خیو نائی دی دکان توں ادھارا پھڑیا سی۔
اسیں اربانونال اوہدی بہن نوں ملن جاندے ساں تے اوہدے کولوں پھلاں دے جُوس ہمیشاں ادھارا پیندے ساں۔ اسیں کدی وی ادھار نہیں موڑیاکیونجو ساڈے کول پیسے ہوندے ای نہیں سن۔بعد وچ اوہدا کوئی بیلی نہ رہیا۔ کیونجو اسیں سارے اوہنوں ویکھدیاں سارہی کنی کترا جاندے سی پئی کدھرے اوہ ساڈے کولوں پیسے نہ منگ لوے۔
خورے ایہی وجہ سی کہ اوہنے ساڈے نال وگاڑ لئی یاں ہو سکدا اے اوہ جماندرو ای اجیہاہووے۔
سکول والیاں اوہنوں پنجویں تیک اپڑن توں پہلا ای کڈھ چھڈیا،ایس لئی کہ اوہ اپنی کزن ’نک چڑھی ‘نال سکول دیاں لیٹریناں پچھے پانی دے سُکے حوض وچ بُڈھی بندے والی کھیڈ رچاؤندا پھڑیا گیا۔ اوس نوں کن توں پھڑ کے سکول دے بوہیوں باہر کڈھ دتا گیا۔ اوہنوں شرم دوان لئی منڈے کڑیاں آہمنے ساہمنے راہ وچ کھڑے کر دتے تے اوہ اوس اُ تے ہسدے رہے۔اوہ ساریاں دے وچوں سر چُک کے تے مُکاہوا چ کسدا ہویا اِنج لنگھ رہیا سی جیویں اوہ سانوں ایہہ آکھ رہیا ہووے،’’ تہانوں ایس توں بہتاڈنڈ بھرنا پئے گا۔
فیر اوہدی واری سی تے اوہ بلھ ٹیردی باہر آئی، جدوں باہر آئی تاں اوہدا متھا وٹاں نال بھریا ہویا سی تے اوہدیاں اکھاں فرش اُتے گڈیاں سن۔ایس توں پہلاں کہ اوہ سکول دے باہرلے بُوہے تیک اپڑدی اوہدیاں اکھیاں ہنجواں نال بھر گئیاں تے اوہ اُچی اُچی رون لگ پئی۔روون دی اُچی آواز دوپہر توں بعد تک وی آؤندی رہی جیہڑی کہ امریکن بھیڈاں ورگی سی۔
صرف اِک صورت وچ تُسیں سبھ کجھ بھل سکدے او جدوں تہاڈا چیتا بہت بھیڑا ہووے۔
اوہ دسدے سی اِک واری کولہو وچ اوہدے چاچے فید نسیو اوہنوں چنگی درُبڑی چاڑھی تے اوہدے وچ ساہ ست ای نہ رہیا تے اوہ جھلا ہویا بستی چھڈ گیا۔
سانوں ایس گل داپک اے اسیں اوہنوں فیر ایتھے آل دوالے کدی نہیں ویکھیاجدوں تک اوہ سپاہی دے رُوپ وچ نہیں مڑیا۔ اوہ ہمیشاں خاص چبوترے تے ہوندا۔ اوہدی بندوق اوہدیاں لتاں وچ ہوندی تے اوہ سانوں ساریاں نوں نفرت نال گُھوردا۔ اوہ کسے نال کوئی گل بات نہ کردا۔ اوس کدی وی کسے نوں نہیں بلایا۔اوہنوں جے کوئی ویکھ لیندا تاں اوہ انجان بنن دا وکھالاکردا۔
اوہ اودوں دی گل اے جدوں اوہنے اپنے مینڈولین والے بھنوجے نوں قتل کیتا سی۔ناتشیتو نے راتیں اٹھ وجدیاں ای موئے بھنوجے لئی مینڈولین وجاؤن واسطے چرچ ول مونہہ کتیا جتھے اجے وی ٹلیاں کھڑک رہیاں سن۔ فیر جتھے گرجے وچ لوکیں بخشش دیاں دعاواں کردے سن اوتھے چیکاں وجن لگ پئیاں تے لوک باہر نوں نسے تے اوتھے اوہناں نوں ویکھیا۔ناتشیتو اپنی کنڈ مینڈولین نال بچاؤندا ، تے اربانو لوکاں دیاں گلاں نوں کن تے مار کے اوہدی کنڈ تے ہلکے کُتے وانگوں پستول دا دستہ مُڑ مُڑ ماردا۔ جدوں تیک کہ اِک اوبڑ بندے نے مجمعے توں باہر آکے اوہدے کولوں بندوق پھڑی تے اوہدے ہی لک اُتے مارکے باغ دے پھٹے اُتے ڈھیر کر چھڈیا۔
اوہناں اوتھے اوہنوں رات گزارن دتی۔ دن چڑھن نال اوہ اوتھوں ٹُر گیا۔ لوکیں کہندے پہلے اوہ گرجے گیا تے پادری نوں آپے دُعا لئی آکھیا پر اوہنے ایہہ نہ کیتا۔
اوہناں سڑک توں اوس نوں گرفتار کر لیا۔ اوہ لنگڑا رہیا سی تے جدوں اوہ آرام کرن لئی بھنجے بیٹھااودوں اوہ وی اپڑ گئے۔ اوہنے کوئی چُوں چرا ں نہ کیتی۔ لوک کہندے اوہنے آپ ای اپنی دھون دوالے رسا ولیا تے اوہناں لئی من چاہیا رُکھ وی چُنیاجتھے اوہنے پھاہے لگنا سی۔
تینوں اوہ ضرور یاد ہونا اے، ایس لئی کہ اسیں سکول وچ جماعتی ساں تے توں وی اونا ای جاننا ایں جِناں میں۔
***
http://monthlyanhad.blogspot.com/2016/06/juan-rulfo-di-khani.html
