اوشو، جنهن کي آمريڪا جي جيل ۾ زهر ڏنو ويو هو

عالمي ادب کان وٺي ڪري سنڌي ادب تائين گرو رجنيش اوشو جو نالو ڪنهن کان به ڳجهو ڪونه آهي. سندس لکيل ڪتابن کي سنڌ، هنڌ توڙي عالمي دنيا جي سُڌريل ملڪن تائين سُٺي نموني پذرائي ملي آهي. هن صوفي منش انسان جو جنم هندستان جي هڪ ننڍڙي ڳوٺ ڪڇ واڍا ۾ 11 ڊسمبر 1931 عيسوي تي هڪ جيني گهراڻي ۾ ٿيو. سندس والد ڪپڙي جو واپاري هو.
سندس گهراڻو، گڏيل گهراڻو هو. اوشو جي ننڍپڻ جا ست سال سندس نانا ۽ ناني وٽ گذريا ۽ انهي عرصي دوران اوشو ڪڏهن به اسڪول جو در ڪونه ڏٺو. کيس فطري نظارن سان دلي لڳاءُ هو ۽ هي دوريش صفت انسان اڪيلائي کي ڏاڍو پسند ڪندو هو.
وقت سان گڏ نيٺ سندس عمر، اسڪول ۾ داخلا وٺڻ جي ٿي ۽ سندس مرضي جي خلاف کيس اسڪول ۾ داخل ڪيو ويو. اسڪول ۾ داخلا ملڻ کان پوءِ به هن پنهنجي فڪر واري واٽ ڪونه ڇڏي ۽ فطرت جي نظارن مان سرور حاصل ڪرڻ لاءِ اڪثر ڏورانهن علائقن ڏانهن پنڌ ڪري هليو ويندو هو. سندس لاءِ سندس عزيزن ۽ ويجهن پاران اها راءِ به جڙي هئي ته هي ٻار ڏاڍو ضدي ٻار آهي. غير معمولي ذهانت سبب کيس يونيورسٽي تائين معمول واري زندگي نصيب ڪونه ٿي. شروع ۾ سندس دلچسپي فلسفي جي تعليم ڏانهن به ٿي جنهن جي بدولت کيس جبل پور يونيورسٽي ۾ پروفيسر ٿيڻ جو موقعو مليو.
پر کيس اُتي به تسڪين نه ملي سگهي ۽ آخرڪار 1966ع ۾ اتان استعفيٰ ڏئي ڪري هي هڪ نئين دنيا جي تلاش ۾ نڪري پيو. انهي دوران سندس لاڙو روحاني تعليمات ڏانهن لڙيو ۽ هن ان جي پرچار ڪرڻ شروع ڪئي. سندس گفتار ۽ مزاج جي مٺاس سبب تمام ٿوري عرصي ۾ سندس چاهيندڙن جو هڪ وڏو حلقو سامهون آيو. سندس ڳالهيون عام رواجي ڳالهين کان منفرد ۽ بنھ الڳ هيون جنهن سبب ماڻهو سندس ڏانهن ڇڪجي ايندا هيا. سندس مقناطيسي مزاج کيس رجنيش آشرم قائم ڪرڻ تي مجبور ڪيو. جنهن ۾ هندستان کان سواءِ پوري دنيا جا انيڪ ذهني طرح ڏُتڙيل ۽ پريشان ماڻهو ڪهي ايندا هيا. جن جي ذهني مونجهارن ۽ پريشانين جو حل کين اوشو جي ليڪچرن ۾ ئي ملي ويندو هو. ماڻهن جو انگ هر روز گهٽجڻ بجاءِ وڌڻ لڳو ۽ 1976ع تائين رجيش آشرم هڪ اهڙو آستانو بڻجي چڪو هو جتي روز مره جي زندگي جون هر هڪ سهولتون ميسر هيون. اڃا به ائين کڻي چئجي ته اوشو جي ڪوششن سان هڪ نئين دنيا جڙي چڪي هئي جتي هر ڪنهن کي ذهني آسودگي جي تلاش هئي.
اوشو جي شُهرت ۽ سندس چاهيندڙ جي تعداد ۾ هر روز اضافي ٿيڻ واري ڳالھ سندس مخالفن کان برداشت ڪونه ٿي. جيتوڻيڪ سندس چاهيندڙن جو تعداد هزارن ۾ هيو ليڪن اتي ئي سندس مخالف جو تعداد به انهي انگ کان گهٽ ڪونه هو. سندس مخالف کيس قتل ڪرڻ لاءِ مختلف ترڪيب آزمائڻ لڳا ۽ هڪ ڏينهن خطاب دوران سندس مٿان چاقو سان حملو به ڪيو ويو. جنهن ۾ کيس ته ڪو نقصان ڪونه ٿيو بلڪ کيس نقصان پهچائڻ جي ڪوشش ڪندڙ ولاس ٽوپي نالي همراھ گرفتار ٿي پيو. جيڪو هندو بنياد پرست تنظيم جو هڪ رڪن هو. اوشو کيس سزا ڏيڻ جي بجاءِ معاف ڪري ڇڏيو. هن واقعي کان پوءِ اوشو ڀارت کي الوداع چئي 1981ع ڌاري آمريڪا وڃڻ جو فيصلو ڪيو. جتي سندس مريدن اوريگان جي هڪ صحرائي علائقي ۾ چوهٺ هزار ايڪڙ زمين خريد ڪري رکي هئي. اوشو پنهنجو آشرم اتي قائم ڪرڻ جو فيصلو ڪيو.
اوشو، عورت، جنس، عشق محبت ۽ ٻين مڙني موضوعن تي کلي ڪري ڳالهائيندو هو. سندس وٽ ماڻهن جي عقيدت يا مذهب جي خيالن کي پالڻ جي واٽ ڪونه هئي. سندس انهي انداز بيان ڪري اوريگان جا عيسائي مبلغ سندس مٿان سخت ناراض ٿيا ۽ انهن اوشو جي خلاف مظاهرا شروع ڪيا ۽ آخرڪار اتان جي رياست کيس شرپسندي ۽ اخلاقي پستي جا الظام هڻي ڪري آمريڪا ڇڏي وڃڻ جو حڪم جاري ڪيو. حالتن کيس ايترو ته مجبور ڪيو جو کيس آمريڪا ڇڏڻو پيو. انهي دوران هن عدالت کان استدعا جي درخواست به ڪئي هئي جنهن جي موٽ ۾ کيس ٽه ڏينهن جيل ۾ رکيو ويو.
آمريڪا ڇڏڻ کان پوءِ هن يونان، سوئزرلينڊ، سوئيڊن، لنڊن، آئرلينڊ ۽ اسپين ۾ به پنهنجا پيرا ڄمائڻ جي ڪوشش ڪئي ليڪن کيس ڪٿي به مستقل رهائش نه ملي سگهي ۽ آخرڪار 29 جولاءِ 1986ع تي واپس پنهنجي اباڻي وطن هندستان موٽي آيو. انهن مسافتن ۽ ڪشمڪش واري زندگي دوران سندس طبعيت به انتهائي ناساز صورت اختيار ڪري چڪي هئي. جوڙن جو سور، اکين ۾ ڌنڌلاهٽ، کاڌو نه وڻڻ، ۽ ڪنن تي تاڙين جي تڪليف کيس ٿيڻ لڳي. ڊاڪٽرن جي راءِ مطابق کيس اوريگان جي جيل ۾ کاڌي ۾ زهر ملائي ڪري ڏنو ويو هو جنهن سبب سندس طبعيت ايتري ٿوري وقت ۾ انتهائي خراب حال ٿي هئي ۽ ائين ئي زندگي سان جهيڙيندي هي فلسفي ذهن رکندڙ ڏاهو 19 جنوري 1990ع ۾ زندگي جي جنگ هارائي ويو ۽ هميشه لاءِ ابدي ننڊ سمهي رهيو.