لٹ لٹ بلدا دیوا

اج بہت ٹھنڈ ہے۔ میں بیڈّ اپر رجائی لے کے بیٹھی اپنے اپنے نوں سہج کر رہی ہاں۔ دل دی دھڑکن نوں سنن دی کوشش کردیاں ڈونگھے ڈونگھے ساہ لینے شروع کیتے نیں۔ میرے انترمن وچ جام ہوئے ہؤکیاں دی ویدنا نال میرے احساس پگھلدے جا رہے ہن۔ من اینا ترل ہوگیائے کہ اکھاں ‘چوں آپ مہارے اتھرو چھلک رہے نیں۔ یاداں دے پرچھاویاں وچ کھبھی گواچی من راج نوں یاد کر رہی ہاں۔
‘من راج!ساڈا رشتہ دنیاوی ہی نہیں روحانی وی سی۔ اس پرائی دھرتی تے ‘کلی کیویں نبھاواں گی گرہستھ دیاں ذمہ واریاں؟ ایہہ کیہ بنیاں میرے نال؟ کون ونڈاوے گا ایہہ پربتوں بھارا دکھ؟ ساڈا تاں ہر ساہ اک دوجے لئی دھڑکدا سی۔ ہن تیرے بناں ہر ساہ محال بندا جا رہیا۔ ساری زندگی کس کول پھولانگی من دیاں پرتاں؟’
میں اس نال موک وارتالاپ وچ غلطان اپنے اپنے ‘تے قابو پاؤن لئی لیپ ٹاپ کھول کے بیٹھ گئی ہاں پر سکرین اپر اسدا مسکراؤندا چہرہ ہی دکھ رہے۔ اس سمیں دا چہرہ جدوں میرے ماں باپ نے سانوں اک پوتر بندھن وچ بنھیا سی تے اسیں عمر بھر ساتھ نبھاؤن دی قسم کھادھی سی۔ اسدا سدیوی وچھوڑا جھلیا نہیں جا رہیا۔ میرا من پھر بھر آیا ہے۔ میں لیپ ٹاپ بند کر کے ہنجو پوننجھ کے اکھاں میٹ لئیاں ہن۔
اچانک میرے بیٹے ببو نے مینوں ہلون کے کہے، “ماں! کیہ ہویا؟”
اوہ کرسی کھچّ کے میرے لاگے بیٹھگیائے، “مینوں پتہ، تینوں ڈیڈ یاد آؤندا۔”
“ہاں بیٹے! تیرے ڈیڈ نوں یاد کرن دے سوا میرے کول ہور رہِ وی کیہ گیا؟” میریاں دھاہاں نکل گئیاں ہن۔
“ماں، مینوں وی ڈیڈ دی بہت یاد آؤندی آ! اوہ سانوں کیوں چھڈّ گئے؟” ببو دیاں اکھاں وی ویہہ تریاں نیں۔
“نہ! بیٹے رونا نہیں۔ اوہ تاں ساڈا دوہاں دا اک پل وی وساہ نہیں سی کھاندے۔ نالے اوہناں سریر ای چھڈیا، روح تاں ساڈے کول ای آ۔”
“نہیں ماں! میں بوتھ رسرچ کیتی۔ روح ورگی کوئی وی شے بناں جسم دے نہیں رہِ سکدی۔ ہن اسیں کدے وی ڈیڈ نوں نہیں مل سکدے۔ میں میڈیٹیشن وی کرداں پر اوہ میرے من دی شانتینتی لئی آ۔”
“توں صحیح کہہ رہیں ببو! مینوں پتہ مرن توں مگروں بندے دی سریرک تے پدارتھک ہوند ختم ہو جاندی۔ تینوں پتہ، میں بھوت پریتاں تے روحاں دے بھٹکدیاں پھردیاں ہون نوں سچ نہیں مندی پر ایہہ میرا وشواس آ کہ تیرے ڈیڈ دی روح حالے وی میری روح وچ دھڑکدی آ۔ ایہہ صدمہ جھلن لئی اس وشواس دی لوء مینوں شکتی دیندی آ۔”
اسدا چہرہ نہاردیاں میں پھر کہے، “اوہناں دیاں نگھیاں یاداں ہر وقت ساڈے انگ سنگ آ۔ اسے کرکے توں اوہناں دیاں بنائیاں ویڈیو فلماں ‘چ اپنا بچپن دیکھ سکداں۔ تیرے جنم توں بعد سبھ توں پہلاں اوہ ویڈیو کیمرہ ای تاں لے کے آئے سی۔”
میریاں اکھاں وچوں مڑ گنگا ویہہ تری ہے…۔
“ماں! چپّ کر! میں نہیں دیکھ سکدا روندے تینوں۔ مینوں ڈر لگدا کہ ہن کتے تینوں وی نہ کجھ ہو جائے۔ توں رو رو کے اکھاں خراب کر لینیاں۔”
“چل دونوں چپّ کر جائیے۔ ہن توں ویہہ سال دا ہو گیاں۔ پنجابی بولن دی پوری کوشش کرداں۔ چھوٹے ہوندا توں باقی سبھ کجھ انغریزی ‘چ کہنا تے ‘ماں’ صرف پنجابی ‘چ۔ تیری آہ گلّ کمال دی سی۔اسیں دوئے ہسّ پیندے سی۔”
میں ببو نوں ہساؤن دی کوشش کر رہی ہاں پر اوہ گمبھیر ہوگیائے، “مینوں پتہ ماں! توں اداس کیوں آں؟ میں یونیورسٹی پڑھن جا رہاں، اسے کرکے نہ؟ میں وی اداس آں، تینوں ‘کلی نوں چھڈّ کے نہیں جانا چاہندا۔”
“نہیں بیٹے، میں بالکل وی اداس نہیں۔” میرا بول بھارا تے گلّ کرن دا لہجہ بدل گیائے، “اپنے ڈیڈ دے جان توں بعد توں کنا ذمہ وار ہو گئیں! معاف کر دے، اوداں ای جذباتی ہو گئی۔ میں بوتھ خوش آں کیونکہ ساڈا بچہ یونیورسٹی پڑھن جا رہیا۔ چل ہن سوں جا۔ ہیو سویٹ ڈریمز!”
ببو اپنے کمرے وچ چلاگیائے…۔
میں تڑکے اُٹھ بیٹھی ہاں۔ چاہ بناؤندی نوں من راج دے بول یاد آ رہے ہن۔ گھر مڑدے وقت فون کرکے کہنا، “روبی! میں کم توں تر پیاں۔ چاہ بنا، ودھیا جیہی۔”
“تسیں آؤ تاں سہی! میں پریم دیاں لاچیاں کٹّ کے پاؤں گی۔” میں بلبل وانگ چہک اٹھدی سی۔ اس دے گھر پہنچن تکّ چاہ ٹیبل ‘تے رکھ کے اڈیکناں مینوں وسمادت کر دیندا سی۔
“واہ! واہ! روبی!! تیریاں پریم دیاں لاچیاں دی مہک تاں باہر تکّ آ رہی آ!” گھر وڑدے ہی، اوہ مینوں باہاں وچ بھر لیندے تے اسیں چاہ پیندے، گلاں کردے اک دوجے وچ انجھ گواچ جاندےے جیویں کئی جنماں دے وچھڑے پھر ملے ہوئیے۔ من راج دے بولاں دی مٹھی یاد نال بھری بھرائی میں چاہ کپ وچ پا رہی ہاں…۔
اسیں دوواں نے چاہ پی لئی ہے۔ میں ببو واسطے لنچ اتے ڈنر بناؤنا شروع کیتا اے، جان لگے نوں دے دیواں گی۔ ببو دا دوست سمید وی آ گیا۔ دوویں سامان پیک کر رہے نیں۔ میں بیٹھی دیدیکھ رہی ہاں…۔
“میں نال جان لئی تیار ہو جاں!”
“ماں، بیٹھ ایتھے! میں تینوں نال نہیں لجانا۔ توں اوتھے روناں۔ میں تینوں روندی نہیں دیکھ سکدا۔ دو ہفتے بعد مینوں لین آئیں، پلیز!”
من راج وی مینوں روندی نہیں سی دیکھ سکدے۔ ویاہ توں بعد ایئر پورٹ آؤن لگے مینوں ایہہ کہہ کہ ہر وار ممی دے کول چھڈّ کے آؤندے سی، “روبی تینوں ایئر پورٹ تکّ نال نہیں ‘لجانا۔ میرے توں تینوں روندی نوں ویکھیا نہیں جانا!”
میں وی اوہناں دی خوشی لئی ممی نال گھر دے کم کرواؤن وچ رجھّ جاندی سی۔
“ماں کیہ ہو گیا؟ ہن کیہ سوچدی آں!” ببو نے مینوں گم سمّ دیکھ کے کیہا اے تے میرا دھیان من راج توں واپس پرتیا ہے:
“میں ٹھیک آں بیٹا! تیرے اس فیصلے دا ستکار کردی آں۔”
‘ایہہ تاں ان بنّ چھوٹا من راج ای بندا جا رہیا۔’ میری آتما بول رہی اے۔
“یا … یا!” اسدا دوست سمید بول پئی۔
“تھینکس سمید! ہمیشہ ببو دی مدد کرن لئی۔”
“نہیں آنٹی! دھنواد کیہڑی گلّ دا؟ ایہہ تاں اپنے گھر دا ای کم آں۔ میرے ممی ڈیڈی وی ببو نوں اپنا بیٹا مندے آ۔”
“ہاں! سمید توں وی ہن ساڈے پریوار دا حساں۔ تسیں بچپن دے دوست او۔ اک واری تسیں سٹور جا رہے سی۔ تیری ممی نے مینوں فون کیتا تے ببو نوں اپنے نال سٹور لے کے جان لئی پچھیا تے میں اس وقت صاف نہ کر ‘تی۔”
“مینوں یاد آ پر کیوں آنٹی؟”
“دراصل میں کسے افغانی ‘نہ اپنے بچے نوں بھیجن توں ڈر گئی سی۔ ہن تاں پتہ ای نہیں لگدا۔ کون کہدے گھر بیٹھا؟ دن تیوہار وی ‘کٹھیاں منائیدے۔ سانوں تہاڈی عید دا چاء رہندا تے تتہانوں ساڈی دیوالی دی اڈیک۔ اسیں کدوں گھیؤ کھچڑی ہو گئے پتہ ای نہیں لگا؟”
سمید توں پہلاں ای ببو بول پئی، “ماں، سچ کہنی آں! ہن تاں کدوں دے ڈیڈ تے توں وی سمید نوں اپنا بیٹا سمجھن لگّ پئے سی۔ افغانی پنجابی، بھائی بھائی! چلو ہن سارے خوش ہو جاؤ۔ ہاں! سچ! میں سٹور توں کجھ لین جاناں۔ بائیک لئی لوک چاہیدا۔ چلو ممی جی!تہانوں سٹور تکّ لے کے چلداں نال!”
“چنگا، میں وی اونی دیر گھر جا آؤناں۔” آکھدے ای سمید چلا گیا۔ اسدا گھر نال دے بلاک ‘تے ہی اے۔
ببو نے کار سٹارٹ کر لئی۔ اسیں دوویں ‘مال’ ولّ جا رہے ہاں۔
“ببو! بیٹے سمیں سر کھانا کھا لیا کریں، اپنا سامان وی دھیان نال رکھنا۔”
“ہاں ماں میں کر لئوں گا، چنتا نہ کر۔”
“بیٹا۔ توں پہلی واری اس طرحاں جارہیاں۔ ماں ہاں چنتا تاں آپے ہونی۔”
“ہاں ماں پتہ مینوں۔ توں کار ‘چ ای بیٹھ، میں بسّ آہ دو کو چیزاں ای لینیاں نیں۔ ہنے آیا۔”
ببو سٹور ولّ چلاگیائے۔ برہا دی کڑکدی دھپّ توں بچن لئی من راج دیاں یاداں دی سترنگی چھتری تانیں، میں پھر اتیت دی پیڑ نپّ لئی ہے۔ من راج کار چلاؤندے چلاؤندے میرا ہتھ پھڑ کے اکثر کیہا کردے سی، “روبی اپنا گھر ٹکانے ‘تے آ۔ پھری ویء ، ہسپتال تے سارے سٹور نیڑے نیڑے۔ نہیں تاں لوکاں نوں تاں کم تے جان لگیاں پندراں منٹ پھری ویء تکّ پوچھدیاں ای لگّ جاندے۔”
‘من راج کیہڑا پل ہے جد تہاڈیاں نگھیاں یاداں دا دیوا میرے من مندر وچ نہیں بلدا؟’ میریاں اکھاں نم ہو رہیاںں نیں۔ ببو نوں آؤندا تکّ میں سنبھل کے چستی نال بیٹھ گئی ہاں۔
“ہاں، بیٹا لے لیا سامان؟”
“ہاں! ماں آئی گوٹ اٹ۔ میں پھیس ٹائم فون کروں گا۔ اپنا پورا دھیان رکھوں گا۔ توں مامو تے تاؤ نوں فون کرنا روز۔ مینوں بہت چنتا تاؤ جی دی۔ ڈیڈ میری پڑھائی کارن دس سالل اپنی پھیملی نوں نہیں ملے ۔ مینوں یاد آؤندا میرا تایا ڈیڈ دا استھیاں والا باکس گل لا کے روندا۔ میں ہر سال تاؤ جی کول جایا کرنا۔ توں بہت چنگا کیتا جو مینوں اوتھے لے کے گئی۔ مینوں میریاں جڑھاں توںں جانوں کروایا۔ میری ماں بولی، میرا ورثہ تے ہور بہت کجھ…۔ جو غلطی ڈیڈ نے کیتی اوہ میں نہیں درھاؤنی۔”
“ہاں بیٹے! ضرور جایا کریں پر ہن توں اداس نہ ہو۔”
“نہیں ہوندا ماں! توں وی نہیں رونا!”
میں گلّ بات دا وشا بدلن دے ارادے نال کہندی ہاں، “ببو! بیٹا ہن تاں میں اٹھدے بہندے من ای من تیرے ویاہ دیاں گھوڑیاں گاؤندی رہنی آں۔”
“ماں! تینوں کنی واری کیہا کہ اجے صرف پڑھائی دی گلّ ای کرنی۔ ویاہ تے گھوڑیاں دی نہیں! میرے کیریئر دی۔”
“لے میں تاں گلّ ای کیتی آ۔ تیرے سوہریاں دی تیاری تاں نہیں کر لئی کتے؟”
“مینوں پتہ ہن توں کہنا بئی ببو ساڈے کلچر ‘چ ویاہ دو پریواراں دا ہندا۔ میرا ویاہ وی تیری مرضی نال ای ہوؤگا۔ خوش ہو جاء! تہاڈے سفل ویاہ نوں دیکھ کے میں ایہہ فیصلہ کیتا ہویا۔ نالے رسرچ وی ایہو کہندی آ کہ پیار ویاہ بہتی دیر نہیں نبھدے۔”
میں کلی وانگ کھڑ گئی ہاں، “اچھا! اک ہور گلّ سن۔ جدوں اسیں پچھلی واری انڈیا گئے سی نہ، ڈاکٹر. پربھجوت کور نے میرے جیون اتے ساہتک سفر بارے انٹرویو لیندے سوال کیتا کہ روبی اودھر ہن بچے انتر ذاتی اتے انتر سبھیاچارک ویاہ کروا رہے نیں۔ پنجابی ماپے کیہ محسوس کردے نے؟ مینوں پتہ تہاڈا بیٹا اجیہا کرے گا تاں تہانوں کوئی فرق نہیں پینا۔ تسیں پڑھے لکھے ہو؟ اوہناں مینوں اگے کجھ بولن دا موقع ای نہیں دتا۔ میرا جواب تاں ایہہ سی کہ انتر ذاتی نال فرق نہیں پوے گا بسّ اک میری نونہہ گدھھے دی رانی ہووے تے دوجا کڑم ساہتکار۔”
“ہا ہا ہا…! ماں! ہن تیری منگ کجھ زیادہ ای نہیں ودھ گئی؟”
“ببو ضرور ملے گا، اسیں کیہڑا ربّ دے مانہہ پٹے آ پر تیرا ویاہ تیری پسند ہوؤگی۔ میں تاں ایویں کمل کٹن بہہ ج جانی آں…۔”
اسیں گھر پہنچ گئے ہاں۔ ببو دے جان دے خیال نال میرا چہرہ مرجھا رہے۔ میں اپنیاں بھاوناواں نوں قابو کر رہی ہاں۔
ببو دا سامان پیک ہو گیا۔ سمید وی آگیائے۔ ببو دے سردل ٹپن توں پہلاں میں تیل چوندی ہاں۔ ببو نوں گلے نال للاؤندے ہوئے، اک سو اک ڈالر اس ولّ ودھایا ہے۔
“ماں ہُن آہ کیہ؟”
“بیٹا! میرے ولوں پیار!”
“سچیں! آہ توں میری ماں آں۔ رشتے داراں آنگ کیوں کرن لگّ پئی؟ انڈیا وچ سارے رشتے دار ایداں ای کہندے آ، ببو پیار پھڑ لا! میرا مطلب پیسہ کداں پیار ہویا؟ ہن جد وی انڈیا گیا نہ سبھ نوں بند کر دینا۔ کسے توں نہیں پھڑنا پیسے والا پیار۔”
“اچھا بیٹے! چل میں رشتے داراں وانگ نہیں کردی۔ مینوں پتہ بئی تیرے کول کریڈٹ کارڈ ہیگا پر کئی واری کتے کیش دی لوڑ پے سکدی۔ سو رکھ لے۔”
“چنگا لیا۔ میں ہن چلداں پر پرامس کر تں رونا نہیں۔”
“نہیں روندی۔ توں پہنچدے ای فون کر دیئیں۔”
ببو نوں جاندے نوں تکّ رہی ہاں۔ سمید نے پکّ اپّ (ٹرکّ) موڑ لیا ہے…۔
میں اپنے بیڈ روم وچ آ گئی ہاں۔ سارا گھر چپّ ہے۔ سبھ کجھ شانت ہے۔ میرے دل دے سمندر وچ اک جواربھاٹا اٹھیا۔ میں من راج دی فوٹو ہتھ وچ پھڑ کے دوڑ کے ببو دے کمرے وچ جا اسدے بیڈّ ‘تے ڈگ پئی ہاں۔ میریاں اکھاں وچ ہنجوآں دی جھیل بن گئی ہے۔ ساہاں وچوں اگّ ورھ رہی آ پر سریر برف وانگ ٹھنڈھا ہو رہیا۔اکھاں بند ہو رہیاں نیں۔ اردھ ستی اوستھا وچ اک سپنے راہیں من راج دے بول میری روح وچ مگھ اٹھدے ہن، “روبی توں میرے انتم سمیں میرے نال وعدہ کیتا سی کہ توں اپنا تے ببو دا دھیان رکھیں گی! توں تاں خود شکتی ایں۔ چل اٹھ اپنی ساہتک میٹنگ دی تیاری کر۔ چکّ اپنی ڈائری تے گھنگروآں والی کانی۔” مینوں اپنے من وچ شکتی دا سنچار محسوس ہوندا اے۔ میں اٹھ کے پرو. ہروندر سنگھ نوں فون کر رہی ہاں
“بھاء جی! ست سری اکال!”
“ست سری اکال! روبی کیہ حال آ؟”
“من بہت اداس آ، ببو یونیورسٹی چلا گیا۔”
“ایہہ تاں بہت خوشی والی گلّ آ۔ توں ہن اپنے شبداں ‘تے ہور گوڑہا رنگ چڑھاؤنا۔ بھینیں میریئے! یاد رکھیں، اداس نہیں ہونا۔ امریکہ ‘چ کاہدا ڈر؟ گھرے کیمرہ لگا کہ نہیں؟ اسیں سبھ تیرے نال آں۔ روبی! توں ڈرنا نہیں بالکل وی۔”
“بھاء جی میرے گوانڈھی سبھ بہت چنگے نیں۔ الارم لگا ہویا۔ میں ہر طرحاں نال سیف آں پر اج ایہہ احساس ستا رہیا کہ میں ہن ‘کلی آں۔ اُنج تہانوں پتہ ای آ کہ ڈردی تاں میں کسے توں وی نہیں۔”
“ہاں! روبی! احساس والی گلّ میں سمجھداں پر توں تاں بہت سیانی ایں، دل تکڑا رکھنا۔”
پرو. ہروندر سنگھ نال گلّ کرن توں بعد میں ایلبم کھول کے بیٹھ گئی ہاں۔ ببو دا بچپن دیکھ دیکھ خوش ہون دی کوشش کر رہی آں…۔
فون دی گھنٹی وجدی اے
“ماں! اسیں یونیورسٹی پہنچ گئے۔ میں سامان ٹکاؤن لگاں۔ سمید تینوں ہر روز مل کے جایا کروگا۔ چنگا پھر! میں سامان رکھ ‘لاں۔”
“چنگا بیٹے! لوک گیتاں جنی لمی تے خوبصورت عمر ہووے!”
میں اپنا دھیان دوجے پاسے لاؤن لئی ہریانے دے پنجابی لوک گیت پڑھنے شروع کیتے نیں۔ پڑھدے پڑھدے میں بناں کجھ کھادے پیتے نیند دے آگوش وچ پجّ گئی ہاں…۔
اگلا دن چڑھ گیا ہے۔ میں سکول آ گئی ہاں…۔
ہر روز اپنے آپ نوں کم وچ لائی رکھدی ہاں۔ سمید ہر شام مینوں ملن آؤندے۔ سویرے شام ببو دے فون دی اُڈیک ہی میری زندگی نوں اگے تور رہی اے…۔
اج ویروار ہے۔ اِک بچّے دی آئی ای پی (انڈیوجوئل ایجوکیشن پلین) میٹنگ ہے۔ میری سہِ کرمی ‘ڈویلپمنٹ سپیشلسٹ’ میری پہنچ گئی ہے۔ اسیں بچے دے ماپیاں دی اڈیک کر رہیاں ہاں۔
اوہنے ببو بارے پچھء تاں میں خوش ہو کے کیہا، “اوہ یونیورسٹی پڑھدا ہن۔”
“واہ! بہت ودھیا۔ روبی میں تینوں ڈراؤنا نہیں چاہنی پر دھیان رکھیں کتے اوہ ‘ہیزنگ’ جاں ‘ڈرگز’ ورگے کماں ‘چ نہ پے جائے۔ میں تینوں اس لئی دس رہی آں کیونکہ میرے بیٹے نے ایہناں چکراں ‘چ پھس کے اپنی زندگی خراب کر لئی۔اوہ جیل ‘چ سی۔”
“مینوں ایہہ سن کے بہت دکھ ہویا۔ بھلا ہیزنگ کیہ ہوندی آ؟”
“بھوت گھٹیا تے پٹھا کم…۔”
“معاف کرنا! میں لیٹ ہو گئی۔” اچانک سہائک ٹیچر جولیانا نے ساڈا دھیان کھچ لء ۔
بچے دے ماپے وی آ گئے نیں۔ آئی ای پی میٹنگ شروع ہو گئی ہے پر میں تاں کتے گواچ جاندی ہاں۔ میرے سر ‘تے ڈرگز تے ہیزنگ شبداں دے ہتھوڑے وار وار وج رہے نیں۔ میٹنگ دوران دھیان کیندرت کرن دی پوری کوشش کر رہی آں پر میرا من اچھل کے باہر آؤن نوں کر رہیا۔
اسے ٹٹ بھج وچ میٹنگ مساں ای پوری کیتی ہے۔ میرا جسم بھٹھی وانگ تپ رہیا۔ اپنی سپروائیزر نوں فون کرکے گھر ول تر پئی ہاں۔ پیر لڑکھڑا رہے نیں۔ میں کار سٹارٹ کرکے گڈی رورس کرن دی بجائے ایکسیلیٹر ‘تے پیر رکھ دتا۔ میری کار ساہمنے کرو تے چڑھ گئی آ۔ میں زور نال بریک لگاؤندی ہاں۔ کار وچوں بمب پھٹن ورگی آواز آئی اے۔ گھبراہٹ وچ پانی دی بوتل کھول کے پانی پیندے ہوئے لما ساہ لء ۔ مڑ حوصلہ اکتر کرکے کار توری ہے۔
میں سوچدی ہاں ‘ببو نے تاں اس طرحاں دی کوئی گل نہیں کیتی۔ اوہنوں پچھاں؟ نہیں ایویں پریشان ہو جاوے گا۔اسدے ے آؤن دا انتظار کردی ہاں۔’
میں لیپ ٹاپ چک ہیزنگ شبد نوں گوگل کرن لگدی ہاں۔ میرے ہتھ کمب جاندے نیں۔ ہمت ساتھ نہیں دے رہی۔ میں لیپٹاپ پرھاں رکھ دتا۔ مینوں ساہمنے کندھ ‘تے ٹنگے کلاک دی ٹک ٹک سنائی دتی اے۔ میں کلاک ول گہہ نال دیکھدی ہاں۔ میری سوچ دی سوئی پنج ورھے پچھے چلی گئی ہے۔ مینوں یاد آ رہیا کہ کئی ورھے پہلاں میں اک شنیوار پنجابی سٹور ‘تے سبزی لین گئی نے اک بہت سوہنے منڈے ‘منی’ دے گم جان بارے پوسٹر لگے دیکھے سن۔ گھر آئی تاں من راج جی دا چہرہ اتریا ہویا سی۔
“کی گل اداس ہو گئے؟ میں ادھے گھنٹے لئی تاں چھڈ کے گئی سی۔” میں بڑی نزاکت نال کیہا سی۔
من راج نے اگے ودھ کے ببو نوں اپنیاں باہواں ‘چ گھٹ کے انجھ لکو لیا سی جیویں کوئی اس توں جھپٹ کے لے چلا ہووے۔
“کی ہویا کچھ بولوگے وی؟”
“روبی!تہاڈے جان بعد بلدیپ دا ‘ٹیکسس’ توں فون آیا۔ یاد آ اسدا اک دوست کرمجیت سین ہوزے رہندا۔ ادھے بیٹے دی لاش سمندر ‘چوں لبھی۔”
“اوہدا ناں منی تاں نہیں سی کتے؟ سٹور تے پوسٹر لگا۔ بہت ای سوہنا تے بھر جوان منڈا! …پر ہویا کی؟”
“بلدیپ کہندا یونیورسٹی پڑھن گیا، بری سنگت ‘چ پے گیا۔ پڑھائی تاں کیتی نہیں۔ ہن جدوں چار سال پورے ہو گئے تاں گھردیاں نوں کہندا پئی میری گریجوئیشن پارٹی رکھ لؤ پر گریجو ایٹ تاں اوہ ہویا ای نہیں۔”
“پھیر ماپیاں کول اینا وڈا جھوٹھ؟”
“ہاں! ایہو تاں سمجھ نہیں آؤندی پئی انھے ایداں کیوں کیتی؟ بلدیپ دسدا سی پئی حدوں ودھ پیارا تے کہنے کارنے منڈا سی۔ اوہدی کار گولڈن گیٹ برج کول کھڑی سی۔ ‘والیٹ’ کار سیٹ ‘تےتے پیا سی۔ پولیس اوہدی آئی. ڈی. لے کے گھر آئی۔”
“من راج ! کہن نوں تاں اوہ وی چنگیرے بھوکھ لئی امریکہ آئے ہون گے۔ میں تاں بوتھ ڈر گئی آں۔ کیہ رکھیا ایتھے؟ بھو ہیروے تے اکلتا دی دوہری مار کھاندے ماپے سہکدے پئے۔ لوڑوںں ودھ آزادی دن ب دن بچیاں دی جان دا کھو بن رھی۔ سچیں مینوں تاں بہت ڈر لگدا ایتھوں دے اس پکھ نوں لے کے۔ ویسے باقی سہولتاں دی میں ہر طرحاں قدر کردی آں۔” میں من دا غبار کڈھیا سیسی۔
اس گھٹنا نال پورا بھائی چارا سہم گیا سی۔ میرے دل دماغ وچ تاں ایہہ گھٹنا شاید کل بن کے چبھ گئی۔ مینوں لگ رہے جیویں میرے دماغ وچ چبھیا اوہ کل ہیزنگ دا پلاس زور زور دی کھچ رہیا ہووے۔ میرے دماغ وچ کیڑیاں رینگھ رہیاں نیں۔
“من راج میرا دل اچھلدا! ببو ٹھیک ہووے!” میں ساہمنے پئی من راج دی فوٹو ول تک کے کہے۔
“ببو…!” میریاں اکھاں دا بنھ ٹُٹ گیائے۔
‘روبی کجھ ہوش کر! توں ایویں کیوں میری دے کہنے لگ کے مرن والی حالت کر لئی۔ بناں پانیوں موزے لاہی بیٹھی ایں۔ بچپن توں لے کے اج تک جدوں وی اسنوں کسے گل توں روکیا، اسنے ایہو ہی کہے، “ماں! ٹرسٹ می۔”
ببو نوں کل نوں لین تاں جا ہی رہی ایں، اوہدے نال گل تاں کر کے دیکھیں۔’ میرے انتریو نے مینوں جھنجوڑء …۔
اج شکروار ہے۔ میں اپنے دفتر وچ بیٹھی ہاں۔ کم نوں جلدی نال نپٹاؤن لئی میریاں انگلاں تیزی نال ‘کی بورڈ’ ‘تے نچ رہیاں نیں۔ پورے تن وجے ببو نوں لین جان دے چاء وچ گھڑی مڑی ساہمنے کندھ ‘تے لگے کلاک ول نگاہ مار لیندی ہاں۔ فون دی گھنٹی وجی اے
میرے چہرے ‘تے رونق آ گئی آ، “ہیلو! بیٹا! میرا گُگلو اٹھ گیا؟”
“ہیلو ماں! میں آ وی گیا۔” ببو دے بولاں وچوں خوشی دے گھنگرو چھنکے نیں۔
“کیہ؟ کتھے؟ مذاق نہ کر بیٹا۔ کم مکا لین دے تاں کہ تینوں لین آ سکاں۔ سمید نوں اک واری فون کرکے یاد کروا دے۔ میں ادھے نال ای آؤناں۔”
“ماں! سرپرائیز! آہ دیکھ میں تیرے کم دی پارکنگ ‘چ کھڑاں۔” کہندے ای ببو نے فون دا کیمرہ چلا لیا ۔
“کیہ؟ اندر آ جا! ببو باہر کیوں؟”
میں سبھ کجھ چھڈ کے باہر ول بھجی ہاں۔ حال ویء وچ ملدے ہی ببو نوں گلے لا کے پاگلاں دی طرحاں اسدا متھا چمدی ہاں۔
“میں جلدی ویلھا ہو گیا سی۔ سوچیا تینوں سرپرائیز دیماں۔ میں سمید ‘نہ گھر نوں چلداں۔ توں کم مکا کے آ جائیں۔”
“نہیں بیٹا! میں ہنیں سپروائیزر توں چھٹی لے کے تیرے نال ای چلدی آں۔ تینوں بھکھ لگی ہوؤُ تے سمید نوں وی؟”
“نہیں ماں! اسیں بھکھے نہیں۔ ‘چپوٹلے’ کھادا راہ ‘چ۔ میں چل کے چاہ بناؤنا۔ توں بعد ‘چ آ جائیں۔”
میں اس ول گوہ نال تکدی ہاں مینوں ‘ان بن من راج ‘ دکھائی دے رہیا۔
“ماں! کیہ سوچدی ایں؟ رس گئی؟ بول وی! میں جاماں ہن!” ببو نے میرا ہتھ ہلائی۔
“کچھ نہیں بیٹا! چنگا تسیں چلو! میں بعد ‘چ آئی۔”
مینوں سمجھ نہیں آؤندی ایہہ سچ مچ ہر گل من راج وانگ ہی کیوں کرن لگ پیا؟ میں اپنی سوچ نوں جھٹکدی ہاں۔
“چنگا ‘پھے چلدے آں…!”
میں پورے چار وجے کم توں گھر آ گئی ہاں۔
“ماں چاہ بنا لئی۔ آہ دیکھ ڈیڈ دے تے تیرے پھیورٹ کپ تے پھلوڑیاں وی۔” ببو سچ مچ ہی من راج وانگ میری اڈیک کر رہیا…۔
چاہ پی کے اپر آ گئے ہاں۔ ببو اپنے بیڈ ‘تے سراہنے نال ڈھوء لا کے بیٹھ گیا۔ میں وی اسدے کول ہی بیٹھ گئی ہاں۔ ببو من راج وانگ اپنا ہتھ گھماؤندا بولیئے، “ماں میں تینوں کدی وی ”کلی نہ چھڈاں پر میری مرجوبی آ۔”
“ہا ہا ہا! مرجوبی نہیں، مجبوری ہوندی آ بیٹا۔”
“ماں ہس نہ! میری ماں بولی دا مذاق نہ بنا۔ سن لے! میرا نہیں دل لگدا اوتھے۔ مینوں گھر بوتھ یاد آؤندا۔ تیرے ہتھاں دے پرونٹھے…۔”
“دیکھ بیٹے! دل تاں میرا وی نہیں لگدا پر ہن پڑھائی وی تاں ضروری آ۔ چل توں مینوں یونیورسٹی دی کوئی گل سنا۔”
“ماں! یونیورسٹی بہت چنگی آ پر چھی چھی چھی! کچھ ودیارتھی بہت گندے اوتھے۔ کچھ گلاں تاں ایداں دیاں کہ توں سوچ وی نہیں سکدی۔”
“کیوں بیٹے گندے کیوں؟”
“ماں ڈرگ بہت آ۔ میرا روممیٹ ہسپینک آ تے اوہ کڑی لے آؤندا کمرے ‘چ۔”
“ہائے میں مر جاں! ایہنوں امریکہ کہندے آ؟”
“تاں ہور کیہ؟ میں تاں لائبریری چلا جاناں … مینوں پتہ میرا ڈیڈ ہے نہیں۔ میرے لئی پڑھنا بہت ضروری آ۔”
“شکر آ! بیٹے تینوں سوجھی آ۔ توں دس کوئی ہور دوست وی بنایا؟ انڈین کڑیاں وی ہون گیاں اوتھے؟”
“ماں! مینوں پتہ توں کیہ سوچدی آں؟ انڈین کڑیاں دی گل سن لا … اک دن میں سٹور گیا۔ میرا کلاسمیٹ کار ‘چوں اتریا۔ اک انڈین کڑی وی باہر نکلی۔ ہتھ ملا کے کہندی ہائے! میں سمر تے تیرا ناں کیہ ؟ میں کیہا ببو۔ کہندی، تینوں مل کے چنگا لگا بابو۔ توں انڈین آں؟” اوہ شراب نال رجی پئی سی۔ میں اوتھوں کھسکن دی گل کیتی۔”
“ہیں لگدی بابو دی…۔ چل چنگا کیتا بیٹے! میں تاں سنیے اوتھے ہیزنگ …؟”
“ماں! اوئے تیری بھراوا! تینوں آہ ہیزنگ دسیا کہنے؟”
“ڈویلپمینٹ سپیشلسٹ میری نیں۔ بیٹے میری تاں سوچ سوچ کے مرن عالی حالت ہو گئی۔ اوہدا منڈا جیل ‘چ سی …۔”
“ہیزنگ اوتھے کردے آ پر سارے نہیں۔ ھیدے ‘چ گورے منڈے ای ‘زادہ ہندے۔ ایہہ بہت کتا کم آں! اؤہ گندہ! مینوں پتہ سی توں ڈر جاناں۔ میں ایسے لئی تاں تینوں دسیا نہیں۔ میری وی تاں گوری آ۔تاں ای ادھا منڈا…۔”
“…پر بیٹا اوہ کردے کیہ آ؟ توں میرے توں کچھ وی چھپاؤنا نہیں۔ میں تیری ماں وی آں تے دوست وی۔”
“دوست ماں! سن لے پھر ہیزنگ اک طرحاں ریگنگ۔ اوتھے کلب بنے آں۔ اوتھے صرف منڈے ای جاندے۔ کڑیاں دے کلب وکھرے آ۔ اوہ نیکڈ ہو جاندے تے اک دوجے دے سینسٹو بوڈی پارٹس پھڑ کے زور زور دی کھچدے آ۔”