انملی بولی ماں بولی

ساڈا دیس پنجاب ہے تے اساں ہاں پنجابی۔ ساڈیاں ماواں پنجابی جیہڑیاں دھیاں دیس پنجاب دیاں۔ اساں سپتر اونہاں ماواں دے جیہڑیاں مالا جپن پنجابی دیاں۔ پنجاب ساڈی دھرتی ماں تے پنجابی ساڈی ماں بولی ہے۔ ساڈیاں ماواں وی پنجابی تے ساڈی ماں بولی وی پنجابی۔
پنجابی زبان کوئی اجوکی یاں چند ورہیاں دی زبان نہیں ایہہ بہوں پرانی تے بہوں پیاری زبان ہے۔ ایہہ ساڈا مان تے پنجاب دی شان ہے۔ ایہہ بہوں میٹھی، بہوں سوہنی سلکھنی تے من موہنی زبان ہے۔ میاں محمد بخش توں حیاتی بخشا کے۔ سلطان باہو دی باندی، وارث شاہ دی ہیر، داتا دی داسی، خواجہ فرید دی کافی بن کے، بابے بلھے شاہ دا بوہا مل کے تے گنج شکر نال شیر و شکر ہو کے ہے بنی اے ساڈی ماں بولی۔
اس دے اکھر موتی تے گلاں گلال گلال گلابی ہن۔ ایہہ بہوں من بھاونی، سوہنی سلکھنی نوری تےنورانی، بولی ہے۔ ایہ بیلی، البیلی، چمبیلی، سہیلی بولی ہے۔ ایہ نیلی، پیلی، رسیلی تے رنگیلی بولی ہے۔ اس دا ہک ہک بول انمول۔ ہر بول دل دے کول، اس دا انگ انگ خوش رنگ۔ اس دے اکھراں دی بساط ساون دی برسات۔ اس دے وکھو وکھ لہجے ہیرے اس دے ہجے۔ اس دی مٹھاس سانوں راس۔ اس دی چاشنی دل پھاسنی۔ شبداں دی قطار جیویں موسم بہار۔ قطاراں دی ٹور جیویں ٹور چکور۔
ساڈی ماں بولی بڑی انمول ہے۔ ایہ غزل اچ مغزل تے مفضل، نظم اچ منظم تے مترنم، نثر اچ مکسر تے مفسر، قصیدے دا جوبن تے بانکپن، رباعی دی رعنائی تے آشنائی، دوہڑے دا دکھڑا تے مکھڑا، کہانی دی رانی تے مہارانی، افسانے دا فسانہ تے پروانہ، کردار دی علمبردار سچی سوچ دی اچی اپروچ ہوندی ہے۔ ایہ ست رنگ ہر روپ اچ خوش رنگ ہوندی ہے۔
ماں بولی دکھیاں دی ڈھارس ہوندی ہے تے ایہ ہی ماں بولی دا کمال وی ہے کہ اوہ دکھیاں دے درد دا مداوا ہووے۔ اوہ دکھیاں دے دکھ سانجھے کرے، پردکھ نوں سکھ ونڈے۔ انہاں دے پھٹاں تے اکھراں دی ملہم رکھے۔ دکھی دلاں دا دلاسہ بنے۔ دکھی اکھیاں دے شہدیلے شبداں نال غم مٹاوے۔ پریت جھولیاں نوں پوتر بناوے۔ شبنم شبنم شبداں نال نفرتاں دے بھانبھڑ مسماوے۔
ساڈی ماں بولی دنیا وچ بولی جاون والی زباناں وچ شیت سب توں مٹھڑی تے مٹی ہوئی بولی ہے۔ پر اس دا گہوارہ علم دا دھارا ہے۔ پر علمی تے ادبی حلقیاں وچ اس دا ورتارا گھٹ ہے۔ ساڈی کجاکاں تے پردھاناں توں بنتی ہے کہ ماں بولی بارے رل باہنا اجوکے دور دی لوڑ ہے اسیں ماں بولی دے وادھے واسطے صرف گلاں، تقریراں تے تحریراں تائیں محدود نہ ہویے بلکہ عملی طور تے ماں بولی دی پرچاری تے سر شاری، وادھے تے اضافے واسطے کم کریے۔ اساں اپنے دوگلے رویے مکا کے تے ماں بولی نال مخلص ہو کے اپنے گھر توں تے نویں نسل توں اس دے ورتارے دا مڈھ بنھیے۔ اساں ماں بولی واسطے سجے منڈپ تے تقریر کرن توں بعد جدوں گھر جائیے تاں کسے لشکری، دو رگی یا ویدیشی بھاشا اچ گل بات کرن دی بجائے ماں بولی نوں اپنی نویں نسل نال گپ شپ دا ذریعہ بناویے۔ اپنے بالاں دی مڈھلی تعلیم دیاں کتاباں ماں بولی اچ لکھیے۔ سائنسی کتاباں دے ترجمے کریے۔ انجینئرنگ تے ڈاکٹریٹ دیاں کتاباں نوں انگریزی دے عذاباں توں کڈھ کے تے انہاں نوں ماں بولی اچ الیکیے، پڑھیے تے پڑھاویے۔ سکولی، کالجی تے یونیورسٹی تعلیم ماں بولی اچ دیوایے۔ پنجاب دے نظام تعلیم نوں پنجابی اچ پڑھاون دا آہر کریے۔ جد تک اسیں اپنے اوپر ماں بولی نوں لاگو نہیں کراں گے تد تک اسیں اس نوں پنجاب دی زبان نہیں منوا سکاں گے۔
کھیڈاں دے کھلاڑی اگر گلی محلے وچ ناں کھیڈن تاں قومی کھیڈاں دا وی حصہ نہیں بن سکدے تے جہڑے قومی کھیڈاں دا حصہ نہ بن سکن اوہ عالمی کھیڈاں دا حصہ کیویں بن سکدے ہن۔ انجے رِیت جے اساں ماں بولی نوں گلی محلے اچ عام نہیں کراں گے تاں سکولاں کالجاں اِچ کیویں بولی جاوے گی تے جے سکولاں کالجاں وچ نہیں بولی جاوے گی تاں ملی زبان کیویں بنے گی تے جے ایہہ ملی زباناں اچ شامل نہ ہوسکی تاں قومی زباناں اچ اس دا شمار کیویں ہووے گا تے جے قومی زباناں اچ اس دا گین نہ ہوسکیا تے عالمی زباناں اچ کیویں ہو سکے گا۔
لہذٰا اس سارے رولے دا مڈھ ساڈی نجی زندگی تے نجی محفل ہے۔ ساڈی گھریلو زندگی تے ساڈی گلی محلے دی بیٹھک ہے۔ جے اساں ماں بولی نوں انہاں تھاہواں تے رائج تے راج کراون اچ کامیاب ہو گئے تاں مڑ دور نہیں کہ نہ صرف پنجاب دے پنجابی پنجابی بولن گےسگوں ایہہ باقی صوبیاں وچ وی تسلیم کیتی جاوے گی تے مڑ اس دا گین عالمی زباناں وچ وی ہوسکے گا۔ ساڈا فرض ایہہ ہے کہ اساں اپنے ویہڑے اچ پنجابی نوں رائج کریے تے مڑ عالمی سطح دی گل کریے۔
دیس پنجاب دی بولی پنجابی
ساڈی ماں بولی پنجابی