چن جہیاں صورتاں نوں مٹی نے لُکا لیا

(نور محمد نور کپور تھلوی نوں لکھاریاں دا خراجِ عقیدت)

افضل احسن رندھاوا: -نور محمد نور کپور تھلوی فکری طور تے اگانہہ ودھو نظریات نال جُڑے ہوئے اپنی گل سدھے ساویں ڈھنگ نال کہن دے قائل سن۔ اوہناں دی شاعری روایات دی لیہہ تے ٹُردی کِتے کِتے نویں پن دے لشکاریاں نال جگمگ کردی دسدی اے۔ اوہناں دی شاعری وچ معاشرتی، اخلاقی تے سماجی قدراں دے رنگ بڑے گوڑھے نیں۔ اوہ ثقافتی تے تہذیبی قدراں دے محافظ تے روایتی سوچاں تے خیالاں دے امین سن۔ اپنے دیس تے پنجابی دھرتی دی مہک اوہناں دی ہر شعری صنف وچ موجود اے۔ میں ’’کلیاتِ نور‘‘ نوں پنجابی شاعری دے بھاگیں بھرے ویہڑے وچ جی آیاں نوں آکھدا واں۔

نادر جاجوی:- نور محمد نور کپور تھلوی پنجابی دے مہاسیوک سن۔ اوہناں نے اپنی سانجھ تے جُڑت ہمیش پنجابی نال رکھی۔ اوہناں دی شاعری ہمہ جہت سی۔ اوہناں نے ساریاں شعری صنفاں وچ طبع آزمائی کیتی تے اپنے کلام راہیں خوبصورت تے سدا بہار نظماں نال پنجابی ادب دا دامن مالا مال کیتا اے۔ اوہناں ہمیش پنجابی ادب دی وکھو وکھ سر گرم تحریکاں وچ ودھ چڑھ کے حصہ لیا۔ پنجابی دے ودھارے لئی اوہناں دیاں خدمتاں تے کوششاں حیاتی دے آخری ساہ تیکر جاری رہیاں  نور محمدنور کپور تھلوی دے مزاج وِچ تخلیقِ شعر دا مدوجزر ہمیش اوہناں دے فکری تلاطم نال آشنا رکھدا سی جیہدی وجہ نال اوہ ہر دور وچ اِک تازہ دم شاعر دی حیثیت نال پہچانے جاندے رہے۔

راجہ رسالو:-  نور محمد نور کپور تھلوی یاراں دے یار اِک دردمند انسان تے پنجابی دے انتھک سیوک تے شاعر سن جہناں دے وچھڑن نال پنجابی اِک مُخلص کامے توں محروم ہو گئی اے۔اوہناں دے ’’کُلیاتِ نور ‘‘وچ اجوکے دور دی لوکائی نوں جیہڑے غماں ، فکراں تے اندیشیاں نال واہ پے رہیا اے تے اوہ انھے جبر پاروں کراہٹاں تے سسکیاں دا شکار اے۔ ایس استحصال دے خلاف اوہناں کول احتجاج دی کیفیت تے اِک نِدھڑک پُنے دا احساس مِلدا اے۔ نور محمد نور کپور تھلوی ہوریں فیض احمد فیض دے گوڑھے سجن سن ۔ اوہناں اُتے فیض احمد فیض دی سوچ دا چوکھا اثر اے۔ اوہناں حیاتی دے مثبت رویاں نوں اپنایا تے انقلابی فکر اُتے سماجی تے معاشرتی فضا نوں ای غالب رکھیا۔ اوہ غریباں ، مزدوراں ، لسیاں تے کامیاں دی گل کرن والے اِک دردمند شاعر دے طور تے سامنے آئوندے نیں۔ اوہناں جو سوچیا بغیر خوف توں لوکاں دی سوچ دی ترجمانی کردیاں قلم و قرطاس دا سہارا لے کے اوس فکر نوں امر کر دِتا۔

ڈاکٹر اقبال فیصل آبادی:- نور محمد نور کپور تھلوی اِک چنگے سوجھوان، ادیب تے شاعر ہون دے نال نال اِک بیدار مغز انسان سن۔ اوہناں اردو وچ وی لکھیا پر اوہناں دا وڈا میدان پنجابی سی ۔ جیہدے راہیں اوہناں نے بھرپور پنجابی ادب دی سیوا وِچ اپنا کردار نبھایا۔ پنجابی ادب دی جھولی وچ اوہناں نے حمداں ، نعتاں ، منقبتاں تے غزلاں وی لکھیاں پر اوہناں دی خاص پچھان پنجابی نظم اے۔ اپنیاں لمیاں لمیاں تریہ تریہ چالی چالی شعراں دیاں نظماں وچ اجیہے پھُل کھڑائے نیں جہناں دی مہک لمے چر تائیں پنجابی دے بھاگاں بھرے ویہڑے وِچ واشنا ونڈدے رہن گے۔ انج اوہناں اپنیاں نظماں وچ غمِ جاناں تے غمِ روزگار دوہاں حوالیاں نال اپنے احساس نوں قلم بند کیتا اے۔

نور محمد نور کپور تھلوی اپنی شاعری وچ اجوکے مسئلیاں دی گل کتھ کیتی اے۔اوہناں نال شہر وچ ہون والے مشاعریاں وچ ملاقات ہندی رہندی سی۔ اوہ یاراں دے سچے یار تے اِک نِگھے تے بیبے انسان سن۔ جدوں وی تے جتھے وی ملے کھُلیاں بانہواں تے ہسدے متھے نال ملے۔ اوہ میرے والد میاں ولی محمد صاحب دے یار سن تے اکثر اوہناں نوں ملن آئوندے رہندے سن۔ اوہناں دا مطالعہ بڑا وسیع سی ۔ اوہناں کول بیٹھ کے بندہ اُٹھنا بھُل جاندا سی۔ا وہ پڑھے لکھے تے اِک اعلیٰ عہدے توں ریٹائرڈ ہوئے افسر سن پر اوہناں دی طبیعت وچ عاجزی تے انکساری بہت زیادہ سی۔ اجیہے زندہ دل سُچے تے سچے انسان تے درد دل رکھن والے شاعر روز روز پیدا نہیں ہوندے۔ اللہ اوہناں دا بہشتیں واسا کرے (آمین)

انجینئر چودھری عبدالستار:- محترم چودھری نور محمد نور کپور تھلوی صاحب بہت ساریاں خوبیاں دے مالک زندہ دل انسان تے شمع محفل سن۔ اوہمیرے بزرگاں دی تھاں سن۔ اوہناں دا وڈا پُتر کیپٹن محمد اکرم چودھری میرا بھراواں نالوں ودھ پیارا یار اے پر کیپٹن اکرم توں ودھ میرا پیار ، سِک تے احترام چودھری نور محمد نور ہوراں دی ذات نال سی۔ اوہ وی مینوں اپنے پُتر دا یار گھٹ تے اپنا یار بیلی بہتا سمجھدے سن، ایہدی وجہ ساڈے خیالات ، نظریات تے احساسات سن۔ میں چودھری صاحب کولوں بہت کجھ سِکھیا۔ اوہناں قدم قدم تے میری رہنمائی کردیاں زندگی دے رازاں توں جانو کرایا۔ اوہ بڑے پڑھے لکھے سن تے پڑھے لکھیاں دی قدر کردے سن، اوہ اک علم پرور انسان سن جہناں کول جیہڑا وی ملن آئوندا علم دے موتیاں نال جھولیاں بھر کے لے جاندا۔مینوں اوہناں دے نال کئی واری فیض احمد فیض ، سیف خالد ، حبیب جالب ، احمد فراز تے کئی ہور اُچ کوٹی شاعراں دی محفل وچ شریک ہون دا موقع ملیا۔ چودھری نور محمد نوں دینی تے دنیاوی علوم اُتے ڈاڈھا عبور سی ۔ فیض صاحب اوہناں دیاں گلاں تے شاعری بڑی توجہ نال سُن کے بڑی داد دیندے ہُندے سن۔ اوہ فیض صاحب دے گوڑھے سجناں وچوں سن۔ اوہ انجمن ترقی پسند دی لڑی دے اِک خوبصورت موتی سن۔

چودھری صاحب اِک روشن خیال، سخن فہم تے صاحبِ ادراک انسان سن۔ اوہناں اُردو تے پنجابی شاعری وچ کچلے تے پِسے ہوئے طبقے دی ترجمانی کیتی اے۔لائل پور (فیصل آباد) وچ اوہ پاکستان پیپلز پارٹی دے بانیاں وچ شمار ہوندے سن۔ فیصل آباد وچ پاکستان پیپلز پارٹی دے وڈے وڈے جلسیاں وچ لوک اوہناں دیاں نظماں سُنن لئی بے قرار رہندے سن۔ جدوں میں کھاریانوالا وچ شہزاد ٹیکسٹائل مل دا جنرل مینجر ساں ، چودھری نور محمد مینوں ملوں آ کے جنڈیالہ شیر خان دے نیڑے کڑیال کلاں وچ وسدے پنجابی دے مہان کوی تے گیانی حضرت تنویر بخاری دے بزرگاں دے عُرس تے شرکت کرن لئی نال لے جاندے سن۔ ادب دے ایس گیانی دے دربارے جاون دا عمل اِک نہیں درجناں توں ودھ واری ہویا ہووے گا۔ مشاعرے توں ویہلے ہو کے اسیں رات دے دو تن وجے مڑدے تے مُڑ آ کے اپنی مل وچ آرام کردے۔ اوہناں نال اکثر اوہناں دے پُتر کیپٹن محمد اکرم، رانا افتخار احمد جنرل مینیجر تے اوہناں دا ادیب بھتیجا اظہار احمد گلزار تے کدی کجھ ہور سجن وی ہندے سن ۔ ایہ محفلاں تے ایہ سفر علم و ادب دا چانن ونڈن والے اوہ لمحے سن جہناں نوں بھُلایا نہیں جا سکدا۔

حضرت تنویر بخاری دے ڈیر ے پنجابی دے وڈے وڈے شاعراں تے سوجھواناں نوں ملن تے سُنن دا موقع ملیا۔مینوں چودھری نور محمد صاحب توں تریہاں(30) ورھیاں توں ودھ نیاز مندی رہی اے۔ میں اِک شفیق بزرگ دوست ، شجر سایہ دار ثمر آور دی حیثیت توں محروم ہو گیا واں۔ چودھری صاحب حکومتِ پاکستان دے اِک اعلیٰ عہدیدارسن لیکن دیانت داری ای اوہناں دا اوڑھنا بچھونا رہی اے۔ اللہ رب العزت اوہناں دے درجے بلند تر کردیاں اوہناں نوں نبی کریم  ﷺ دی شفاعت نصیب فرمائے (آمین)۔

مسز کنیز اسحاق:-  موت اُتے ساڈا پکا تے کامل یقین اے پر کُجھ لوک مر کے وی جیوندے رہندے نیں۔ اوہ جیہڑے اپنی حیاتی وِچ چنگے تے اعلیٰ کردار ادا کردے نیں۔ چودھری نور محمد نور وی اوہناں ہستیاں وچوں اِک سن ۔ اوہناں دی شخصیت وچ اینی کشش ہندی سی پئی جیہڑا وی اوہناں نوں اِک وار مل لیندا اوہ بار بار اوہناں دے علم دی کشش تے اوہناں دی عاجزی انکساری پاروں چلا آندا۔ اوہ جدوں اپنے علمی خزانیاں چوں کوئی گل چھُوہ دیندے تے فیر علم و حکمت دی اجیہی بارش ہندی جنہوں صرف اہلِ دانش ای سمیٹدے سن۔ پاکستان نیشنل سنٹر دے اکثر پروگراماں وچ چودھری نور محمدنور کپور تھلوی ہوراں نال ملاقات ہندی رہندی سی۔ اوہناں دی تحریر تے تقریر دوواں وِچ علم و ادب دے چاشنی دے نال نال حیاتی دے ڈونگھے رازاں دی گل ہندی سی ۔ اوہناں دیاں گلاں تے تقریراں توں پتہ چل جاندا سی پئی تاریخ پاکستان تے تاریخ اسلام اُتے اوہناں دی ڈونگھی نظر اے۔ اوہناں ساری حیاتی سچ دے پرچارک بن کے حق و صداقت دا علم بلند رکھیا تے لوکائی نوں ایس علم نوں اُچا رکھن لئی سچائی دا ساتھ دیون دا آکھدے رہے۔ اوہ محبتاں پیار تے دُعاواں کرن والے بزرگ سن۔ خُدا وند کریم اوہناں دی مغفرت فرمائے۔

ڈاکٹر محمد ریاض شاہد: -نور محمد نور کپور تھلوی دی اپنی ثقافت تے رہتل نال گوہڑی سانجھ نہ صرف اوہناں دی شخصیت دا حصہ رہی سگوں اوہناں دے کلام وچ تھاں تھاں وکھالی دیندی اے۔ اوہناں دی گل بات ، اُٹھن بیٹھن تے مل ورتن سارا پنجابی وسوں دی جیوندی جاگدی تصویر سی ۔ حُقہ اوہناں دے مزاج نال رچیا ہویا سی جیہڑا آخری دم تیک اوہناں دے ساہواں نال ساہ لیندا رہیا۔ مٹی دی مہک اوہناں دی شاعری وچ اچیچے طور تے نظر آئوندی اے۔ ایہ اوس دور دییادگار سی جہناں پاکستان دی اُساری وچ اپنا لہو پانی اِک کیتا۔اوہناں دیاں کئی اِک نظماں وچ دیس پیار نال اپنی انمٹ سانجھ تے پریم دے جھلکارے ملدے نیں۔ نور محمد نور کپور تھلوی دی شاعری وچ انسان دوستی تے ظلم جبر دی مذمت دا اظہار وی ملدا اے۔ اوہناں کئی ہنگامی موضوعات اُتے وی نظماں لکھیاں سگوں اجہیاں نظماں وچ بڑی روانی تے زور اے جیہڑا پڑھن والے نوں اپنے نال لے کے ٹُردا اے۔ ایس سلسلے وچ اوہناں دی مشہور نظم ’’قائد اعظم دی یاد وچ ‘‘ اپنے تاثر تے فکر پاروں بڑی اُچی سوچ دی ترجمان اے۔ ایس نظم وچ اوہناں پورے معاشرے وچ ہوون والے جبر لُٹ کھسٹ، افراتفری ، رشوت تے منافقت وچ رچے پاکستانی معاشرے دی بھرپور عکاسی کیتی اے جیہڑی ہر پڑھن والے نوں سوچن تے مجبور کردی اے جے ایس قائد اعظم دے پاکستان وچ کیہ کیہ جُرم پے کردے ہاں تے کیہڑیاں کیہڑیاں کرتوتاں پئے گھولدے آں۔ 

ڈاکٹر عاصی کرنالی:۔ نور محمد نور کپور تھلوی فیصل آباد دے پنجابی ادب دا مان تے تران سن۔ اوہناں نے پنجابی واسطے بھرواں ادب تخلیق کیتا۔ جیہڑا ’’کُلیاتِ نور ‘‘ دی شکل وچ پنجابی ادب وچ نمایاں تھاں رکھدا اے۔ اوہناں دی شاعری وچ دُنیا دی بے ثباتی ، عاقبت دا فکر ، جھوٹ دی نندیا  تے وطن دی محبت دے جھلکارے صاف وکھالی دے رہے نیں۔

نور محمد نور کپور تھلوی نے اپنی شاعری وچ پنجاب دیاں رسماں، رواجاں تے رِیتاں نُوں بڑے ڈھکویں انداز وچ بیان کیتا اے۔ ایہدے نال نال محبتاں ونڈدی دھرتی دے سماجی تے معاشرتی حیاتی دیاں تصویراں وی لفظاں راہیں سوہنے انداز وچ اُلیکیاں نیں۔ جیویں اِک مصور تصویر بنائوندیاں ہویاں اسمان دا رنگ نیلا تے دھرتی دا رنگ بھورا وکھاندا اے ایویں ای نور محمد نور کپور تھلوی نے پنج دریاواں دی ایہہ دھرتی دی سماجی تے معاشرتی حیاتی دیاں تصویراں مقامی بولی دے لفظ ورت کے شعراں وچ جان تے سہپن پا دِتا اے پئی کدھرے وی اوپرا پن محسوس نہیں ہندا۔ اوہناں نے عام بول چال دے اکھراں دا سہارا لے کے اپنے کلام نوں سدا بہار تے ہر من پیارا بنا دِتا اے۔

نصیر احمد اختر:۔ حضرت نور محمد نور کپور تھلوی  ہوریں پنجابی ادب دے سچے سیوک تے کہنہ مشق شاعر سن۔ اوہناں نے ہمیش امن محبت تے بھائی چارے دے پھُل کھڑائے نیں۔ دُوجیاں دے دکھاں نوں اپنا جان کے کرلائے تے شعراں دا رُوپ دیندے گئے۔ اوہناں دے شعری اثاثہ ’’کُلیاتِ نور ‘‘ وچ ادب دیاں وکھو وکھ صنفاں نظریں آئوندیاں نیں۔ ’’کُلیاتِ نور ‘‘ رنگ برنگے پھُلاں دا گلدستہ اے۔ اِک پاسے اوہناں دی شاعری وچ تصوف دے رنگ گوڑے نیں تے دُوجے پاسے نعتیہ شاعری وچ نبی کریم صلی اللہ علیہ واٰلہ وسلم دی محبت تے عشق ٹھاٹھاں ماردا وکھالی دے رہیا اے۔ عشق مجازی وچ محب تے محبوب دیاں ناز اداواں دی گل کردے نیں جتھے عاشق عشق تے محبت دی گل کردیاں محبوب دے وصال نال خوش ہو جاندے نیں۔اوتھے جُدائی تے ہجر وچ اُداس تے ملول وی ہو جاندے نیں۔ اوہناں دی شاعری وچ فطری نظارے وی نیں تے یاراں بیلیاں دیاں بے وفائیاں تے بے رُخیاں دا رونا وی۔ کسان دی ہمت نوں سلام وی ملدا اے تے ظالم تے زوراوراں دے ظلم دی ہک ڈاہ کے نندیا وی ………اوہ پنڈاں دیاں روایتی محبتاں دے گیت وی گائوندے نیں تے شہراں دے لوکاں دیاں خود غرضیاں دا نوحہ وی ۔ غرض اوہناں اپنی شاعری وچ ہر طراں دے پھُل کھڑائے نیں۔

خالد سعید فائق:۔ کسے وی جماعت یاں تنظیم دے کارکن ای اوہدا اثاثہ ہندے نیں۔ پاکستان پیپلز پارٹی دی خوش قسمتی رہی اے پئی ایہنوں بے لوث ، مخلص ، انتھک محنت کرن والے بے شمار نظریاتی کارکن ملے۔ ایہناں کارکناں وچوں سانوں چودھری نور محمد نور کپور تھلوی ہوریں وی نمایاں تے سرپرست نظریں آئوندے نیں۔ میں چودھری نور محمد ہوراں نوں 1977ء دے انتخابات وچ پاکستان پیپلز پارٹی دے سٹیج توں انقلابی تے جذبیاں نوں ابھارن والیاں نظماں پڑھدیاں سنیا اے۔ لوک ہزاراں دے جلسیاں وچ ایہناں دیاں انقلابی نظماں سُنن لئی بے قرار رہندے سن۔ جدوں ای چودھری صاحب سٹیج اُتے تشریف لیائوندے، اِک دم چپ ہو جاندی تے لوک چودھری ہوراں دے بلند نعرے لائونا شروع کر دیندے۔ اِک جوش تے جذبہ لوکاں دے دلاں تے طاری ہو جاندا سی ۔ چودھری صاحب نظم کیہ پڑھدے سن اوہ تے لوکاں دے دلاں دیاں تاراں کھڑکا دیندے سن۔ سُتی ہوئی قوم نوں موڈیوں پھڑ کے جگا دیندے سن۔ اِک اِک شعر جوش، ادہم ، ہمت تے غریباں دیاں محبتاں وچ پڑھیا جاندا تے اِک تھرتھلی پے جاندی۔ واہ واہ تے چودھری زندہ باد دے نعریاں نال جلسہ گاہ گونجن لگ پیندا۔

فیر ایس توں مگروں 1979ء تے1987ء دے بلدیاتی انتخابات وچ اوہناں نوں نیڑیوں ویکھن دا موقع ملیا تے اوہناں دی شخصیت وچ چھپیاں کئی خوبیاں توں جانوں ہویا۔ اوہناں دا تعلق چودھری غلام رسول نال بڑا گوڑھا سی جیہڑے دوجی جماعت نال منسلک سن پر چودھری صاحب نے اوہناں نوں صاف صاف لفظاں وچ آکھ دِتا سی، یاری تے دوستی اپنی تھاویں ……میرا ووٹ صرف پی پی پی دے نامزد اُمیدوار دا ای ہووے گا۔ چودھری نور محمد نور ہوراں دی ایہہ صفت سی پئی اوہ پیشہ ور شاعراں توں بہت وکھرا مزاج رکھن والے شاعر سن۔ اوہ یاراں دے یار تے سجناں دا مان ہندے سن۔ اسلامی تہوار اُتے اوہ بڑا ودھ چڑھ کے حصہ لیندے سن۔ ہر سال عید میلادالنبی ؐ دے موقعے اُتے اپنے محلے دی مسیت ’’جامع مسجد نور حنیفہ ‘‘ دے خطیب مولانا محمد بخش رضوی دی دعوت اُتے محفل میلاد وچ تحت اللفظ نعت پڑھدے تے جے کوئی اوہناں نوں نذرانہ پیش کردا تے اوہ خاموشی نال مسیت دے غلے وچ پا دیندے تے میلادالنبی ؐ دے موقعے اُتے نعتاں دے مقابلے دے پردھان یاں منصف وی ایہناں نوں بنایا جاندا سی۔میں چودھری صاحب توں بہت کُجھ سکھیا۔ ایہناں کول بیٹھ کے ، ایہناں نوں سُن کے جیہڑا لُطف آئوندا سی اوہ کدھرے نہیں آیا۔ایہو جیہے لوک ’’ڈھوند اُنہیں چراغ رُخِ زیبا لے کر ‘‘ کتھے ملدے نیں۔ چودھری صاحب محلے وچ وڈیاں تے چھوٹیاں سبھناں دے یار تے بزرگ سن۔ بے شمار جوان منڈے ایہناں کولوں مفت پڑھدے رہندے سن۔ اوہ پڑھیاں لکھیاں دی بڑی قدر تے آدر کردے سن۔

رانا طارق پرویز(سابق ڈائریکٹر جنرل ایف۔ آئی۔ اے):۔ بزرگوار چودھری نور محمد نور کپور تھلوی ہوریں اِک روشن خیال ، مشفق ، علم پرور تے مرنجاں مرنج شخصیت دے مالک اِک ہر دلعزیز انسان سن۔ اوہناں نے ہمیش محبتاں سمیٹیاں تے محبتاں ونڈیاں نیں۔ اوہناں نے اِک مثالی تے قابلِ فخر حیاتی لنگھائی اے۔ اوہ ساڈے اجیہے بزرگ سن جنہاں کول بیٹھ کے اوہناں دیاں گلاں سُن کے ساڈے اندر دے انسان وچ اِک حوصلہ ، اِک ولولہ تے اِک جوش پیدا ہُندا سی۔ اوہناں ہمیش اگے ودھن دا حوصلہ دِتا۔ اوہناں نوں ملن توں بعد میں ہر واری اِک نواں جوش، نواں جذبہ تے علم دے انملے خزانے لے کے جاندا۔ اوہناں نوں مل کے دلی سکون تے راحت ملدی۔ حیاتی دے رازاں اُتے بحث کردیاں اوہناں دے ذوق مطالعہ دی داد دینی پیندی سی۔ اوہناں دا مطالعہ بہت وسیع سی ۔ اوہناں کول بیٹھ کے اِک گھٹ پڑھیا لکھیا بندہ اوہناں دے سوالاں دے جواب نہیں دے سکدا سی۔ ظرافت وی اوہناں دی شخصیت دا خاصا سی۔ اوہناں دیاں گلاں وچ سماج دیاں برائیاں اُتے مٹھامٹھا طنز ماحول نوں خوشگوار بنا دیندا سی۔ بندہ اوہناں کول بیٹھ کے اکتاہٹ دا شکار نہیں ہندا سی ۔ اوہ گلاں کردے چلے جاندے تے اِنج لگدا جیویں اوہناں دے مونہوں پھُل جڑ رہے ہوون۔ چودھری صاحب ورگے بزرگ روز روز نہیں ملدے۔ اوہناں دیاں خوشبوواں تے مہکاں دی صورت وچ اوہناں دے لائق تے قابل پُتر کیپٹن محمد اکرم رانا، مینیجر ڈاکٹر محمد اسلم رانا تے چارٹرڈ اکائنٹنٹ رانا افتخار احمد اپنے باپ دا ناں روشن کردیاں ملک و ملت دی خدمت کر رہے نیں۔

میں تایا جی چودھری نور محمد نور کپور تھلوی دی مغفرت تے اُچے درجیاں لئی رب سوہنے اگّے دُعا کرنا واں پئی رب سچا اوہناں دی بخشش فرماندیاں ہویاں اوہناں نوں حضور اکرم صلی اللہ علیہ واٰلہ وسلم دی شفاعت نصیب فرمائے (آمین)۔

علی شیر مرزا:- جناب نور محمد نور کپور تھلوی فیصل آباد شہر دے اِک بڑے دانے بینے انسان تے پڑھے لکھے شاعر سن۔ اوہ فیصل آباد دے اوہناں بزرگ شاعراں وچ شمار ہندے سن جنہاں پنجابی ادب دی آبیاری بے لوث تے بے غرض ہو کے ایس نظرئیے نال کیتی پئی ایہہ ساڈی پچھان، عزت تے آدر اے تے اپنی پچھان تے عزت لئی کوئی وی بااصول انسان اصولاں تے سودے بازی نہیں کر سکدا۔ ایہہ بزرگ پنجابی سوجھوان پنجابی دے ودھارے لئی ہر ویلے سوچدے تے پنجاب، پنجابی تے پنجابیت دا جھنڈا اُچا رکھن لئی جذبیاں نوں اُبھار دے سن۔ فیصل آباد وچ پنجابی ادبی محاذ تے کئی دُوجے پنجابی پلیٹ فارماں اُتے پنجابی زبان دے عاشق ایہناں قلمکاراں وچ جوہر جالندھری ، شوق عرفانی ، عبیر ابوذری ، بری نظامی، بیکس بٹالوی ، اسیر سوہلوی ، عبدالوحید اختر ، زیارت حسین جمیل ، اقبال شیدا ، ڈاکٹر حبیب العیشی ، ڈاکٹر اقبال فیصل آبادی ، بسمل شمسی، حاتم بھٹی ، دلشاد احمد چن ، احمد شہباز خاور ، صائم چشتی ، عبدالستار نیازی ، صدف جالندھری تے نور محمد نور کپور تھلوی ورگے مخلص تے انتھک قلمکار پنجابی دے فروغ تے وادھے لئی لکھدے رہے۔ مشاعرے کرائوندے رہے۔ اخباراں وچ پنجابی لکھدے رہے۔ مشاعریاں وچ بڑی رونقاں ہوندیاں سن۔ اج ایہناں وچوں بہت سارے شاعراں دے وچھڑن نال محفلاں سُنجیاں تیویران ہو گئیاں نیں۔پنجابی زبان تے پنجابی شاعری دی مدھ بھری سریلی واج کناں وچ پائون لئی کوئی ڈھنگ دی تھاں نظر نہیں آئوندی۔ نور محمد نور کپور تھلوی پنجابی شاعراں دے سرخیل ای نہیں سگوں اِک احترام تے وقار دی علامت سمجھے جاندے نیں۔ اوہناں دیاں گلاں وچ وی علم تے حکمت دے سُومے پھٹدے سن۔ اوہ اپنی زندگی وچ خوددار باضمیر تے جرأت ہوون دے نال نال اپنی شاعری وچ اک دلیر شاعر دے طور تے ساہمنے آئوندے نیں ۔ اوہناں دیاں نظماں لوک بڑے شوق نال سُندے کیوں جے اوہناںدیاں نظماں وچ حوصلہ تے دلاں نوں ابھارن والا جذبہ ہندا سی ۔ اوہناں دا کلام تے پڑھنت اجیہا ہندا سی پئی محفل مشاعرہ وچ لوک اِکو نظم اوہناں کولوں بار بار سُنن دی فرمائش کردے سن۔

اوہناں دا سبھ توں وڈا تے کھرا وصف سچ سُننا تے سچ بولنا سی۔ ایہو وجہ سی پئی لوک چودھری نور محمد نور کپور تھلوی سوہجھ سہپن تے دانائی دے قائل سن۔ اوہناں دا مشاہدہ بڑا وسیع سی۔ اوہناں دے ہمعصر شاعر جاندے نیں پئی سچائی اوہناں دی شخصیت دا خاصہ سی۔سچائی نال اوہناں دی شاعری ٹھاٹھاں ماردی پئی اے۔ اجیہے لوک روز روز نہیں ملدے ۔ بڑے گُناں تے خوبیاں والے سن۔ اللہ کریم اوہناں دا بہشتیں واسا کرے۔

فقیر فیصل آبادی:- جناب نور محمد نور کپور تھلوی پنجابی زبان تے ادب دے مہان شاعر تے سوجھوان سن۔ اوہ اپنے ’’کُلیاتِ نور ‘‘ راہیں ساڈے نال گلاں کردے ، ہسدے گائوندے تے خوشیاں ونڈدے وکھالی دے رہے نیں۔ ’’کلیاتِ نور ‘‘ اِک اجیہا باغ اے جیہدے وچ رنگو رنگی دے پھُل پڑھن والے دی رُوح تے اجیہا اثر کردے نیں پئی اوہ ایس گلشن دے ہر پھُل دی واشنا لین تے مجبور ہو جاندا اے۔ اوہ اپنے وطن، اپنے کلچر تے اپنی بولی نال انتاں دا پیار کرن والے بزرگ شاعر سن۔ اوہناں دی وڈیائی دا اِک وصف ایہہ وی سی پئی اوہ بڑے مٹے ہوئے تے محبتاں کرن والے انسان سن۔ احترامِ انسانیت اوہناں دی شخصیت دا نمایاں پہلو سی۔ اوہناں دی خوبی وڈیائی تے قابلیت دا اندازہ ایس گل توں وی لایا جا سکدا اے پئی اوہناں اپنی اولاد دی تعلیم و تربیت وِچ کوئی کمی نہ چھڈی۔ اج اللہ دے فضل نال اوہناں دے سارے پُتر اعلیٰ پڑھ لکھ کے اُچے عہدیاں تے فائز نیں جیہڑے اپنے والد صاحب دے ناں نوں روشن کردے پئے نیں۔ اجیہے لوک کدے وی مر نہیں سکدے۔ جیہڑے اوہدے ناں تے طراں طراں دے رفاہی کم کردے ہون۔ اوہ سدا جیوندے رہن گے۔

ملک غلام فرید شوکت (ایڈووکیٹ ) ساہیوال:۔ میں اپنے تھوڑے جیہے علم موجب بنا کسے خوشامد توں ایہہ گل آکھن توں ذرا وی نہیں جھاکا رکھدا کہ پنجابی ادب وچ ’’کلیاتِ نور ‘‘ ہک انملّاتے انوکھڑا وادھا اے۔ ایہنوں پڑھن توں بعد میری خوشی تے حیرت دی کوئی انتہا نہیں رہی کہ مرحوم نور محمد نور کپور تھلوی ہوراں نے اجیہے اچھوتے تے ون سونے مضمون تے خیال چھوہے نیں کہ سکواند تے رشک دے عنصر میرے لُوں لُوں وچ کتکتاڑیاں دے نال نال ہُجاںوی مارن لگ پئے کہ بھانویں میں چونہہ کتاباں دا لکھاری ہاں تے بھانویں غزل دی کتاب نوں پنجابی ادبی بورڈ ولوں ایوارڈ تے نعتیہ مجموعے نوں ’’قومی سیرت ایوارڈ‘‘ وی مل چُکے نیں پر کاش مرحوم نور محمد نور کپور تھلوی ہوراں ورگے مضمون میں وی اپنی لکھتاں وچ لے آئوندا تے کاش ایہہ کتاب میریاں کتاباں چھپن توں پہلاں مینوں لبھ جاندی تے میں فیضیاب ہو سکدا سی ۔ مُکدی گل اے پئی حیاتی دا شاید اِی کوئی اجیہا پکھ ہونا اے جیہڑا مرحوم نور کپور تھلوی ہوراں نے پکے پیڈے انداز تے سلیقے نال اپنے کلام وچ نہ لیاندا ہووے۔ دُوجی گل ایہہ وے کہ نویں تے نوجوان لکھاری جے ایس کتاب دے ہک ہک مصرعے نوں نِجھا کے پڑھن گے تاں ادب دے پکھ دے ڈھیر سارے سُچے موتیاں نال اپنی جھولی بھر لین گے تاں ادب دے پکھ دے ڈھیر سارے سُچے موتیاں نال اپنی جھولی بھر لین گے۔ اظہار احمد گلزار تے مرحوم دے صاحبزادیاں دی ایہہ کاوش سلاہن جوگ اے جنہاں نے ایہہ کتاب چھاپ کے پنجابی ادب اُتے ہک احسان کیتا اے۔ کاش ایہہ کلام مرحوم اپنی حیاتی وچ چھاپ لیندے تے کجھ ہور ای خوشی ہندی۔ بلاشبہ نور محمد نور کپور تھلوی مرحوم دے کلام نال سجیا ’’کُلیاتِ نور ‘‘ آون والیاں نسلاں ، پڑھیاراں تے لکھاریاں لئی ہک روشن منارے وانگر ثابت ہووے گا۔

پروفیسر عاشق رحیل:۔ شاعر وی دوجے انساناں ورگا اِک انسان ہوندا اے۔ ہر انسان نوں اللہ نے اکھ ، کن تے زبان عطا کیتی ہوئی اے پر سارے انسان ایہناں کولوں اِکو جیہا کم نہیں لیندے ۔ سُندا ، بولدا تے ویکھدا تاں ہر کوئی اے پر شاعر اللہ دیاں دِتیاں ایہناں نعمتاں توں جو کم لیندا اے اوہ عام انسان توں ودھ دِتی ہوئیہوندی اے۔ اوہ کلی دے چٹکن دی آواز تے اوہدے کلی توں پھُل بن جان دے عمل نوں ویکھن تے وی قادر ہوندا اے۔ اِک عام انسان تے شاعر وچ ایہو ای فرق ہوندا اے ۔ شاعر وِچ جرأت وی عام انسان توں ودھ ہوندی اے تے اوہ حق دی گل ظالماں دے سامنے کہن توں وی نہیں ڈردا۔ نور محمد نور کپور تھلوی تاں رب نوں وی مشورہ دے دِتا اے۔ ’’ یاں رحیم ہو جا یاں قہار ہو جا ‘‘ رب نوں مشورہ دین دی جسارت اِک نڈر شاعر ای کر سکدا اے ۔ کتاب دے شروع وچ نعتاں نیں۔ ایہناں وِچ بہت سلاست، روانی ، موسیقیت تے حُسن بیان دا نویکلا رنگ اے۔ اوہناں آکھیا اے کہ نعت لکھنا بہت مشکل اے کیوں جے ایہدے لئی بڑی ذمہ داری ، شعور تے اسلامی تاریخ تے سیرتِ رسولؐ توں جانوں ہون دی لوڑ ہوندی اے ۔ شاعری دے اوزان تے بحور تے عبور ہونا ضروری اے۔ ایہہ دس کے اوہناں حمداں تے نعتاں لکھیاں۔ ایہدے توں پتہ چلدا اے کہ اوہناں وچ ایہہ سبھ خوبیاں موجود نیں۔ اوہناں دے اُستاد ڈاکٹر تنویر بخاری ہوراں وی اوہناں دے فن دا اعتراف کیتا اے۔ ڈاکٹر ہوراں دوی سند ای اوہناں لئی کافی اے۔ ایہدے باوجود اوہناں وِچ انکساری دی انتہا اے۔ اوہ آکھدے نیں:

میری شاعری جٹ دی شاعری اے

ایہدے وچوں نہ لبھ باریکیاں نُوں

حالانکہ ایس جٹ دے کلام وچوں باریکیاں لبھے بغیر ای مل جاندیاں نیں۔ اوہ معاشرے وِچ منافقانہ رویے ،پیار تے محبت دے جھوٹے دکھاوے تے پرانے نظام دیاں مندیاں قدراں دے شاکی نیں۔انسانی محبت تے خون پسینے دی کمائی نوں سونے چاندی تے جواہراں توں وی ودھ اہمیت دیندے نیں۔’’دو نور جہاناں‘‘ نظم یعنی ملکۂ ہند تے ملکۂ ترنم نور جہاں پڑھ کے اندازہ ہو جاندا اے کہ اوہ ماضٰ توں وی جانو نیں تے عصری شعور وی رکھدے نیں۔ اوہ رجائیت پسند نیں تے ’’میرا دیس ‘‘ اوہناں دی خوش فہمی ظاہر کردی اے۔ ایہہ وی آکھیا جا سکدا اے کہ اوہ مایوسی نُوں نیڑے آئون دین والے شاعر نہیں سن۔ نور محمد نور کپور تھلوی دی ’’کلیاتِ نور ‘‘ پڑھ کے انسان اِک بلند حوصلہ رہن تے عمل تے یقین رکھن دا سبق ملدا اے۔

پیر آصف بشیر چشتی:۔ نور محمد نور کپور تھلوی ؒ پنجابی زبان دے مہان کوی سن۔ اوہناں پنجابی دے شعری گلشن نوں اپنی رنگ برنگی رچناواں نال مالا مال کر کے ہریاں بھریاںکرن وچ کوئی کسر نہ چھڈی۔ اوہناں دے شعری اثاثے دی نینہ فکر تے عمل اُتے رکھی گئی اے۔ اوہناں دی شاعری وچ قومی رنگ بڑا اگھڑواں اے۔ اوہ اِک چنگے وطن پرست تے قوم پرست وانگوں اپنی قوم تے دیس نال انتاں دا پیار کرن والے لکھاری سن۔ 

نور محمد نور کپور تھلوی دی شاعری صرف پنجابی زبان تے ادب دی سیوا ای نہیں سگوں انسانیت تے معاشرے دی سیوا اے۔ افسوس! محترم نورمحمد کپور تھلوی نال میری اِک وی ملاقات نہ ہو سکی۔ اجہیاں نابغہ روزگار ہستیاں ساڈے واسطے میرِ کارواں تے مینارئہ نور دی حیثیت رکھدے نیں۔

محمد اشرف کھوکھر:۔ جیس شخص دے رانا افتخار احمد صاحب ورگے غریب پرور ، کیپٹن محمد اکرم ورگے ہمدرد تے میجر ڈاکٹر محمد اسلم ورگے غمگسار پُتر ہون تے ڈاکٹر اظہار احمد گلزار ورگے انتھک تے مُخلص بھتیجے ہون جیہڑے اوہدے کلام نوں چھپاون دا معجزہ دکھان پچھوں اوہدی یاد تے محبت دا دم بھرن لئی خصوصی نمبر چھاپن لئی پنجاب بھر چوں مضامین لکھوا کے اوہدے فن دی واشنا مُلک وچ کھلارن دا جتن کر سکدے ہون۔بھلا اوہ بندہ مر سکدا اے۔

محمد رمضان بھٹی(چیف ایگزیکٹو ،بھٹی انٹیرئر):۔جناب چودھری نور محمد نور کپور تھلوی نے ہمیشہ محبتاں دے چراغ روشن کیتے تے علم دا نور کھلاریا۔اوہناںدے پُتر رانا افتخار احمد نے اوہناں دے ناں تے رفاحی تنظیم( النور فائونڈیشن) بنا کے اپنے آبائی پنڈ وچ بے شمار کم کروائے۔اوہناں نے اوہناںدے ناں تے کئی واری محفلاں تے تقریباں وی سجائیاں نیں۔ کئی واری اپنے پِنڈ وچ اوہناں دی یاد وِچ چودھری نور محمد نور کپور تھلوی میموریل کبڈی ٹورنامنٹ کروائے نیں جیہدے وچ علاقے دے پندرہ پنڈاں دیاں ٹیماں شمولیت کردیاں نیں۔چودھر ی نور محمد نور کپور تھلوی دا اپنے پِنڈتے علاقے وچ اِک  پچھان تے  وقار  سی۔ جیہڑا اوہناں دے پتراں نے اوسے طرح برقرار رکھیا اے۔